________________
૨૦૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મિ प्राणैरपि पियं तस्मात्भर्तुः कार्य विशेषतः ।
(વા રા૦ ૭. ૪૮. ૧૨–૧૮) હે રાઘવ ! આપ જિસ પ્રકાર મુઝકે તત્ત્વ સે શુદ્ધ સમઝતે હૈ ઉસી પ્રકાર નિત્ય અપને મેં ભક્તિવાલી ઔર અનુરક્ત ચિત્તવાલી ભી સમઝિયેગા. હે વીર ! મેં જાનતી હૂં કિ આપને લોકાપવાદ કે દૂર કરને ઔર અપને કુલ કી કીતિ કાયમ રખને કે લિયે હી મુકે ત્યાગ દિયા હૈ; પરંતુ મેરે તો આપ હી પરમગતિ હં. હે મહારાજ! આપ જિસ પ્રકાર અને ભાઈ કે સાથ બર્તાવ કરતે હૈ, પ્રજા કે સાથ ભી વહી બર્તાવ કીજિયેગા. હે રાધવ! હી આપકા પરમ ધર્મ હૈ, ઔર ઇસીસે ઉત્તમ કીતિ મિલતી હૈ. હે સ્વામિન્ ! પ્રજા પર ધર્મયુક્ત શાસન કરને સે હી પુણ્ય પ્રાપ્ત હોતા હૈ. અતએ ઐસા કઈ બર્તાવ ન કીજિયેગા જિસસે પ્રજા મેં અપવાદ છે. હે રઘુનંદન ! મુઝે અપને શરીર કે લિયે તનિક ભી શેક નહીં હૈ, કયોંકિ સ્ત્રી કે લિયે પતિ હી પરમ દેવતા હૈ, પતિ હી પરમ બંધુ હૈ ઔર પતિ હી પરમ ગુરુ હૈ. નિત્ય પ્રાણાધિક પ્રિય પતિ કા પ્રિય કાર્ય કરના ઔર ઉસમેં પ્રસન્ન રહના, સ્ત્રી કા યહ સ્વાભાવિક ધર્મ હી હૈ.” ક્યા હી માર્મિક શબ્દ હૈ! ધન્ય સતી સીતા, ધન્ય ધર્મપ્રેમ ઔર પ્રજાવત્સલતા ! ધન્ય ભારત કા સતીધર્મ, ધન્ય ભારતીય દેવિયોં કા અપૂર્વ ત્યાગ.
સીતાજી કહને લગી--“હે લક્ષ્મણ! મેરા યહ સંદેશ મહારાજ સે કહ દેના. ભાઈ ! એક બાત ઔર હૈ, મેં ઈસ સમય ગર્ભવતી દૂ, તુમ મેરી ઓર દેખ કર ઈસ બાત કા નિશ્ચય કરતે જાઓ, કહીં સંસાર મેં લેગ યહ અપવાદ ન કરેં કિ સીતા વન મેં જ કર સંતાન પ્રસવ કરતી હૈ.”
સીતા કે ઈન વચન કે સુન કર દીનચિત્ત લક્ષમણ વ્યાકુલ હે ઉઠે ઔર સિર ઝુકા કર સીતા કે પરે મેં ગિર ફફકાર માર કર જોર જોર સે રોને લગે, ફિર ઉઠ કર સીતાજી કી પ્રદક્ષિણા કી ઔર દો ઘડી તક ધ્યાન કરને કે બાદ બોલે–“માતા ! હે પાપરહિતા સીતે! તુમ કયા કહ રહી છે? મૅને આજ તક તુમ્હારે ચરણે કા હી દર્શન કિયા હૈ, કભી સ્વરૂપ નહીં દેખા. આજ ભગવાન રામ કે પરોક્ષ મેં તુમહારી ઓર કેસે તાક સકતા હૂં.” તદનંતર પ્રણામ કર કે વહ રોતે હુયે નાવપર સવાર હે કર લૌટ ગયે ઔર ઇધર સીતા-દુઃખભાર સે પીડિતા આદર્શ પતિવ્રતા સતી સીતા-અરણ્ય મેં ગલા ફાડ કર રોને લગી. સીતાજી કે રુદન કે સુન કર વાલ્મીકિ ઉસે અપને આશ્રમ મેં લે ગયે.
ઈસ પ્રસંગ સે જે કુછ સીખા જા સકતા હૈ વહી ભારતીય દેવિ કા પરમ ધર્મ હૈ. સીતાછ કે ઉપર્યુક્ત શબ્દ કા નિત્ય
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat