________________
ચુંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ હતા, અને પાલીતાણ દરબાર કમીટી સાથે કાંઈ આ પહેલ વહેલે કરાર કરતા ન હતા. અગાઉ વર્ણવ્યા પ્રમાણે પાલીતાણા દરબાર અને જેનો વચ્ચે આ કરારી સંબંધ છે અને ૧૯પ૧ના અરસાથી શરૂ થયો અને ત્યારબાદ વખતો વખત અનુક્રમે પક્ષકારો વચ્ચે કરાર થયા હતા.
૬૨. બ્રીટીશ સરકારને આ બાબતમાં કોઈ સંબંધ કે સ્થાનના હોય તે ત્રીજો પક્ષ ગણો તે ભુલ ભરેલું છે. ઉલટું બ્રીટીશ પ્રજાના મોગલ બાદશાહ અને ત્યારબાદ બ્રીટીશ સરકાર પિતાથી માન્ય રખાયેલ હક્કોનું રક્ષણ કરવાને બ્રીટીશ સરકારને હક અને ફરજ હતી. બ્રીટીશ સરકાર કાઠીયાવાડમાં આવી ત્યારથી ધારણસર આ બાબતની વ્યવસ્થા કરવાનું કાયમ માથે લીધેલ છે અને ૧૮૮૬માં બ્રીટીશ સરકારે દરબારે અને જેન કોમ વચ્ચેનો કરાર મંજુર રાખી ફેરફારની સંપૂર્ણ સત્તા પિતાની પાસે રાખવામાં પિતાની નીતિથી કે પણ જાતનું વિરૂદ્ધ વર્તન કર્યું નથી. રપાન અવેજની બાબતને તદન ખાનગી બાબત ગણવી તે ખોટું છે, આ મુદ્દાને અંગે અમેએ અગાઉ કહ્યું છે તેની અહીં પુનરાવર્તન કરવાની જરૂર નથી. એવી સુચના કરવામાં આવી છે કે ૧૮૮૬ના કરારમાં જે ૪૦ વર્ષ જેવી લાંબી મુદત નક્કી થયેલ છે તે એમ બતાવે છે કે કોઈ અસામાન્ય સંયોગોમાં આ કરાર થયેલ હોવો જોઇએ. ૧૮૨૧ના કરારમાં તેના શબ્દ બારીકીથી જોતાં કર્નલ કીટી જે પોતે કહ્યું તેમ કાયમને માટેનેજ ભાવ હતો અને સ્થીતિમાં અવ્યવસ્થા અટકાવવાની ખાતર પુરતી લાંબી મુદત નક્કી કરવાનો દેખીતો વિચાર હતું તે હકીકત ભુલાઈ ગઈ જણાય છે. • ૧૮૮૬ને કરાર હાલના રાજાને બંધનકર્તા નથી તેવી દલીલ
તેડવામાં આવી. ૬૩. એક નવાઈ જેવું એવું અનુમાન કરવામાં આવ્યું છે કે ૪૦ વર્ષની મુદત જીદગી-હીતના સિદ્ધાંત ઉપર નકકી થયેલ હતી. મુંબઈ સરકારને ફેરફારની તમામ સત્તા આપતી. ૧૮૮૬ ના કરારની કલમ ત્રીજી હાલના ઠાકોર સાહેબનો પિતાની ખાનગી બાબતની વ્યવસ્થા કરવાને હક છીનવી શકતી નથી. તેવી દલીલ કરતી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
