________________
ઑગસ્ટ, સપ્ટેમ્બર, કબર.] સંક્ષિપ્ત શ્વેતામ્બર- ઈતિહાસ.
9૫ સંપ્રદાયના વિદ્વાનોએ તે સુત્ર ઉપર હજારો લખ્યા છે. તેઓની પાટે વિદ્યાનંદ સુરિ સ્થા
કોની ટીકા લખી છે. શ્વેતામ્બર પવામાં આવ્યા હતા, પણ દેવેંદ્ર સુરિના સ્વર્ગઅભિપ્રાય પ્રમાણે તેઓ વિક્રમ રાજાના પહેલાં ગમન પછી તેઓ માત્ર ૧૩ દહાડામાં જ વિજાથયા છે; કેમકે વિક્રમ રાજના વખતમાં થયેલ પુરમાં દેવલોક પામ્યા; એટલે ધર્મ કત્તિ સિદ્ધસેન દિવા કરે તેઓના બનાવેલ તત્વાર્થ ઉપાધ્યાયજીને સુરિ પદ અપાયું. દેવેંદ્રમણિ સુત્ર પર ટીકા બનાવી છે; અને સિદ્ધસેન (નેમિચંદ્ર સુરિ)ગચ્છ-વડ જિનચંદ્ર સુરિના દિવાકરને લગભગ ૧૬૦ વર્ષ થયાં ગણાય શિષ્ય આપ્તદેવ, ગુરૂ. ૧૧૨૮ માં તેઓએ છે. પ્રવાજકાવ્ય પ્રમાણે તેઓ પન “ઉત્તરાધ્યયન સુ” પર ટીકા લખી છે.” પ્રવ ક્ષમાશ્રમણના શિષ્ય શ્રી શિવશ્રીના શિષ્ય ચન સારદ્વાર” “આખ્યાનમણીકાષ” અને હતા; જયારે વાચનાચાર્યાય પ્રમાણે તે “વીરચરિત્ર” બનાવ્યાં છે. આ આચાર્ય મહામુંદપાદના શિષ્ય મૂલ વાચકના શિષ્ય હતા. જ નેમિચંદ્ર સુરિ “સિદ્ધાંતિક શિરોમણી”ના દિગમ્બરોના અભિપ્રાય પ્રમાણે આ ઉમા નામથી પ્રસિદ્ધ છે. “તિલક સુંદરીરનયૂડ
સ્વાતિ મહારાજ સરવતિ ગચ્છમાં છઠ્ઠા અને કથા” “દાનકુલક,” “શીલકુલક” “તપકુલક” કુંદકુંદાચાર્ય તથા લોહાચાર્યની વચ્ચમાં થયેલા “ઉપદેશ કુલક” “પંચ સંગ્રહ” તથા “ભાવના છે; અને તેઓ વિક્રમ સંવત ૧૦૧ માં વિદ્ય-કુલક” ગ્રંથે પણ તેમણે રચ્યાં છે. દિગમ્બરમાં માન હતા. તેઓને જન્મ ન્યાધિકા પણ નીમચંદ્રાચાર્ય નામના મહાત્મા સિદ્ધાંત ગામમાં કભી ગેત્રમાં થયું કહેવાય છે. ચક્રવત્તિ તરીકે થઈ ગયા છે. ' તેઓના સંસાર પિતાજીનું નામ સ્વાતિ હતુ હરિભદ્રસૂરિ–ચીડમાં જ્યારે જિતાઅને તેથી તેઓ સ્વાતિતનયના નામથી રી નામના રાજા રાજ્ય કરતા હતા ત્યારે ત્યાં પ્રસિદ્ધ છે. તેઓની માતુશ્રીનું નામ ઉમા હતું તે રાજાને હરિભદ્ર નામને વિદ્વાન પુરોહિત એટલે તેમનું પ્રસિદ્ધિ માં ઉમાસ્વાતિ નામ છે. બ્રાહ્મણ વસતો હતો. તેને પોતાની વિદ્યાનો તેઓએ પ્રખ્યાત તસ્વાર્થસૂર ઉપરાંત, પ્રશમ ગર્વ ઘણે હવે તે ગર્વ “યાકિની” નામની તિ, યશોધરચરિન, શ્રાવક પ્રકૃતિ આદિ પાંચસે જૈન સાધીએ ભંગ કર્યો હતો. તેઓએ જિનસંક્ત ભાષામાં ગ્રંથો બનાવ્યા છે એમ જિન. ભટ્ટ નામના આચાર્ય પાસે દીક્ષા લીધી હતી. પ્રભસૂરિ નામના મહાન આચાર્ય પોતાના હંસ અને પરમહંસ નામે તેઓને બે શિષ્ય તીર્થકર નામના ગ્રંથમાં કહે છે.
હતા. તેઓને બોધેએ ઘાત કરાવ્યાનું કહે દેવેંદ્ર સુરિ–તપગચ્છ સ્થાપક જગઍક. વાય છે. આ આચાર્ય મહારાજે ૧૪૪૪ સરિ–ગુરૂ વિ.સં ૧૨૭૦ થી ૧૯૩૭ વિદ્યમાન. ગ્રંથે લખ્યા કહેવાય છે. જે અનેક પ્રકારના વસ્તુપાલ મંત્રીની આગેવાની હેઠળ રિપદ વિવાળા છે. હરિભદ્રસુરિને એકલા દર્શનતેઓને અપાયું હતું. પ્રખ્યાત “કમ ગ્રંથ” શાસ્ત્રીમાં નહીં પણ સર્વ પ્રકારના સમર્થ તેના પરની “ટીકાઓ”, “શ્રાદ્ધદિનકૃત્યસુત્ર વિદ્વાનમાં મૂકી શકાય. તેઓને પ્રભાવક કહો, વૃનિ.” “નવ્યકર્મથે પંચાસક સુત્રવૃત્તિ,” અથવા તો ન્યાયવેત્તા કહે કે, ગત્તા સિદ્ધપંચાસિકાત્ર વૃત્તિ,” ધર્મ રન વૃત્તિ” કહે, કે સાહિત્યશાસ્ત્રી કહો. ગમે તે કહે
સદર્શન શ્રેષ્ટિ ચરિત્ર, દેવવંદન ભાવ” તે તેઓ પ્રથમ પદે મૂકી કહી શકાય તેમ “ગુરૂ વંદન ભાષ,” “પચ્ચખાણ ભાગ” છે. “અનેકાંત જયપતાકા” “શિષ્યહિત.” “વભાદિ વર્ધમાન સ્તુતિ” તથા “પાલિકા નામની આવશ્યકની ટીકા, “ ઉપદેશપદ પ્રતિક્રમણકુત્તિ .” વગેરે અનેક ગ્રં “લલિતવિસ્તરા ચૈત્યવંદનવૃત્તિ” જંબુદિ.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com