Page Text
________________
૨૪૯
માર્ચથી જીન) ગણે સંપ્રદાયની સ્થિતિને વરે. બાબત છે કે, જે પાશ્ચાત્ય વિદ્યા અને જેનને અસરકારક રીતે બેસી શકે છે. એવો કો સમ્મત હોય.
આકાર છે કે જેની અંદર ઉછરતી પ્રજા પાશ્ચાત્ય વિદ્યા અને જૈનમાં મુખ્ય ભેદ એ આવી સ્થિતિ ગ્રહણ કરે છે? એ આકાર એ પડે છે કે, પાશ્ચાત્ય વિદ્યા જડવાદ આત્માનું છે કે, એવા જડવાડની સામે રક્ષણ કરી શકે હોવાપણું તથા તેને કર્મને સંબંધ, એ એવા સંજોગોમાં જેઓ જવાબદાર છે એવા આદિ જે ભેદ માનતી નથી; જ્યારે જેને માને ધર્મ ઉપદેશ તરફથી તેને મુકવામાં આવતાં છે. એટલે વાસ્તવિક રીતે પાશ્ચાત્ય વિદ્યા અને નથી; એટલે કે જે પ્રકારનું ધર્મશ્રદ્ધાનના જેનની વચ્ચે આ આત્માને વિષય સંબંધી તત્વનું સિંચન તેમાં કરવું જોઈએ તે પ્રકાલડત છે. આ લડતમાં કોણુ જય મેળવી શકે રનું સિંચન થતું નથી. ધર્મોપદેશકો તરતેવી સ્થિતિમાં છે તેના ઉપર જૈનના પ્રભા ફથી જે આવું સિંચન થતું ન હોય, વન તેમજ જૈનના રક્ષણને આધાર છે. તે તેમાં તેઓને પ્રત્યક્ષ દેવ નથી; કેમકે
ઉપર કહી જવામાં આવ્યું છે કે, જેન- તેઓ બિચારા પોતે જ એવા સંજોગે ધર્મનો પ્રભાવ એટલે અન્ય દશનો ઉપર માં મૂકાયેલા છે કે, આવું તત્તસિંચનનું કાર્ય જૈનધર્મની પ્રમા પાડવી; અને જૈનશાસનનું કરવાની સ્મૃદ્ધિ મેળવી શક્યા નથી; અર્થાત રક્ષણ એટલે જૈનને માનનાર પ્રજામાં તેની તેઓ એવા જ્ઞાનાદિ અતિશય સહિત નથી કે, સ્થિતિ ટાળી રાખવી. આ પ્રભાવ પાવાન આવું તસિંચન કરી શકે. એક તરફથી અને રક્ષણ કરવાનું કામ ભવિષ્યમાં કાના શીર આ કારણ છે, અને બીજી તરફથી પાશ્ચાત્ય ઉપર આવી પડશે એ બાબતનો વિચાર કરતાં
વિદ્યા એવા પ્રકારે પોતાનું શિક્ષણ આપે છે જણાશે કે, તે કામ ભવિષ્યની જૈન પ્રજાના
કે, જે જીવને મિથા તવના કારણે અનાદિથી
પ્રિય છે; એટલે પાશ્ચાત્ય વિદ્યાના શિક્ષણનું શીર ઉપર આવવાનું. હવે ભવિષ્યની પ્રજા
ફળ સંસારિક વૈભવ ખીલવવાનું છે, કે જે એવી સ્થિતિમાં મૂકાય તેવા સંજોગો છે કે
વૈભવ જીવને મિથાતત્વના હેતુઓ અનાદિથી નહીં તે જોવાનું રહે છે.
રૂચીકર છે. કેઈ અસમાની સુલતાની થાય તે જુદી
આવી સ્થિતિમાં જે ઉછરતી અથવા ભ. વાત; બાકી અત્યારના સંજોગે જોતાં એટલું
વિષ્યની પ્રજા છે તેણે પાશ્ચાત્ય વિદ્યાની સાથે તે જણાય છે કે, જે દ્વારાએ પાશ્ચાત્ય વિદ્યા આમા સંબંધી વિષયની લડત કરી તેમાં વાળી કેળવણી અપાય છે તે રાજય અમલની જય મેળવી ધર્મને પ્રભાવ અને શાસનનું સ્થિતિ છે ત્યાં સુધી ભવિષ્યની પ્રજાને તે
રક્ષણ કરવાનું છે તે બનવું સંભવિત છે કે કેમ ? પાશ્ચાત્ય વિદ્યા આશ્રીત કેળવણી લેવી પડશે. અમારી માનીનતા એવી છે કે તેમ ઘણું કરીને આ વાત સિદ્ધ કરવાની જરૂર નથી, કેમકે એ બનવું સંભવિત નથી. આ વાતને નિર્ણય સર્વ કેપનો અનુભવ છે.
કરવા માટે અવિભકત જૈન ધર્મ હોય તે હજી પાશ્ચાત્યા કેળવણીનું આટલું બધું જોર તેના સંજોગોનો વિચાર કરત; પરંતુ અવિભવધ્યું નથી છતાં અત્યારથી જ જે ફરિયાદ કત તો નથી એટલે વિભક્ત થઈ ગયેલો એ પ્રવૃત્ત થઈ છે કે, પાશ્ચાત્ય કેળવણથી ઉછરતી વેતામ્બર મન્તપુજક, તામ્બર સ્થાનકવાસી પ્રજામાં નાસ્તિક્ય ભાવ ઉત્પન્ન થાય છેઅથવા અને દિગમ્બર પ્રત્યેકને જુદે જુદે વિચાર થતો જાય છે; એ એમ બતાવે છે કે, ઉછે. કરવા પડશે. રતી પ્રજા કોઈ એવા આકારમાં મૂકાઈ છે કે ભવિષ્યની પ્રજાને પાશ્ચાત્ય વિદ્યાને વશ તેના મન ઉપર પાશ્ચાત્ય કેળવણીના સંસ્કાર થઈ જતાં અટકાવવાનું કામ પ્રત્યેક સંપ્રદાયના
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035241 |
| Book Title | Sanatan Jain |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Unknown |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | 1907 |
| Total Pages | 412 |
| Language | English, Hindi, Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_English, Book_Devnagari, & Book_Gujarati |
| File Size | 3 MB |