________________
સનાતન જૈન.
( ડીસેમ્બરથી ફેબ્રુઆરી
30
નથી. અમે એમ માનનાર છીએ કે, “ગુરૂના ઉપકાર કરી શકે, તે ઉપકાર તેના પર અવલંબનની એટલી બધી આવશ્યક્તા છે કે, ક્ષપણાથી ન થઈ શકે તે ઉપકાર અર્થાત એ તેઓના આશ્રય અને અવલંબન વિના જિનની દશાનું વસ્તુતઃ ભાન તે પરોક્ષ જિન ખાત્મ ધર્મ પ્રકાશ કરવાનું કાર્ય કરવાનું કાર્ય કરતાં પ્રત્યક્ષ વસ્તુ પામેલા એવા સદગુરૂજ
છે, તે તેનું ફળ ઘણું ખરું સંસારપરિભ્રમ- કરાવી શકે. દષ્ટાંત તરીકે સ્વસ્વરૂપ પામવા માટે બુતા વધારવામાંજ આવે શ્રીમાન રાજચકે જે શ્રી જિને અઢાર દુષણથી રહિત થવાને ઉપ
દેશ કર્યો છે અને હજુ પરોક્ષપણે ઉપદેશ પ્રત્યક્ષ સદગુરૂ સમ નહીં, પરોક્ષ જિન ઉપકાર કરે છે. હવે આપણે અત્યારે તે દુષણમાંના કોઇને એ લક્ષ થયા વિના, ઉગે ન આત્મ વિચાર. આધીન થતા હોઈએ, તે પરોક્ષ જિન આવીને સદગુરૂના ઉપદેશ વણ, સમજાય ન જિનરૂપ; આપણને રેકી ન શકે, પરંતુ જે વિદ્યમાન સમજ્યા વણ ઉપકારશે? સમજ્ય જિન સ્વરૂપ ગુરૂ હોય તે તેઓ રેકી શકે. આ સ્થળે ' અર્થાત કહેવાને આશય એવો છે કે, જિન શ્રી પરેક્ષ જિન કરતાં સદગુરૂના ગુણે વિશેષ પદ અને આપણું એટલે નિજ૫દ એક સરખું છે એમ કહેવાને હેતુ નથી. પરંતુ કહેવાને છે. માત્ર શ્રી જિન તે સ્વરૂપને પામ્યા છે; અને હેતુ એવા છે કે, આપણુ જીવને દોષ કરતાં આપણે પામવાનું છે. એવું જે શ્રી જિનનું અટકાવવામાં જેવા પ્રત્યક્ષ ગુરૂઓ ઉપયોગી પદ અથવા સ્વરૂપ તે પ્રત્યક્ષ સદગુરૂથી જ ઓળ- થઈ શકે છે તેવા શ્રી જિન પરોક્ષપણે બીરાજ ખાય છે. આપણે શ્રી જિનના સ્વરૂપ જેવુંજ ન થઈ શકે. બેશક તેઓની પ્રત્યક્ષ વિધમાનતા આપણું સ્વરૂપ પામવા માટે જેઓ સિદ્ધ થઈ અનંત ગુણે ઉપકાર કરી શકે. ચુક્યા છે એટલે જે આપણને પ્રત્યક્ષ નથી,
આ રીતે પરોક્ષ જિન દ્વારા પ્રત્યક્ષ સપણ પક્ષ છે એવા જિનેશ્વરનું અવલંબન લઈ શુરે જેટલા આત્માને ઉપકાર ન થાય તે તેનો ઉપકાર માનીએ છીએ, છતાં તે ૫- પછી આપણે સ્વતઃ પોતાની મેળે ગુરૂના આરક્ષ જિનનું પ્રત્યક્ષ સ્વરૂપ, તેઓના પક્ષપણું શ્રેય અને અવલંબન વિના પિતાનું કલ્યાણ ધારાએ સમજાવું કઠણ હોઈ, પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરૂની કેમ કરી શકીએ ? અમારો કહેવાનો હતો આવશ્યક્તા ખાસ કરીને રહે છે. શ્રી અર્વત આ ઉપરથી સમજાશે કે સ્વાશ્રય અને સ્વા. અને શ્રી સિદ્ધ બને સમાન સામર્થના ધારક લંબનને ઉપદેશ કરતાં અમે ગુરૂની છે છે. છતાં શ્રી સિદ્ધ ઉપદેશ આપી શકતા નહીં અંશે પણ અનાવશ્યક્તા કહેતા નથી. ઉલટી હેવાના કારણે તેઓ પક્ષ ગણાય છે, અને તેની ખાસ આવશ્યક્તા ગણીએ છીએ કેમકે અતધારા ઉપદેશકાર્ય થઈ શકે છે માટે તેઓને નિર્ચ ચારિત્ર એજ જીવને ખરી પ્રતીતિનું કારણ શ્રી નવકાર મંત્રમાં પ્રથમ પદ આપ્યું છે. આ થાય છે. શ્રીમાન રાજચંદ્ર પણ કહ્યું છે કે સ્થળે કહેવાનો આશય એ નથી કે, પક્ષ તપપ ધ્યાને રવિ રૂપ થાય, કે પ્રત્યક્ષ જિન કરતાં છઘસ્થ હોય એવા એ સાધીને સેર રહીશું હાય: પ્રત્યક્ષ સદગુરૂની વિશેષતા છે, પરંતુ કહેવાનો મહાન ત્યાં મંગળ પંક્તિ પામે, હેતુ એ છે કે, શ્રી જિનના પરાક્ષપણુદા- આવે પછી તે બુધનાં પ્રણામે. રાએ આપણને તેથી ઉપકાર થઈ શકે તે નિગ્રંથજ્ઞાતા ગુરૂ સિદ્ધ દાતા; કરતાં પ્રત્યક્ષ સદ્ગારા વિરોષ ઉપકાર થઈ કાંતે સ્વયં શુક્ર પ્રપૂર્ણ ખ્યાતા; શકે; આ ઉપકાર તે એજ કે, શ્રી જિનનાં ત્રિયોગ ત્યાં કેવળ મંદ પામે, સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ શ્રી જિન પ્રત્યક્ષ હોય અને જે સ્વરૂપ સિદ્ધ વિચરી વિરામે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com