Sanatan Jain

SR No.: 035241
Original Sutra Author: N/A
Author: Unknown
Publisher: ZZZ Unknown
Publication Year: 1907
Total Pages: 412
Language: English, Hindi, Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_English, Book_Devnagari, & Book_Gujarati
File Size: 3 MB

Page 102

ઑગસ્ટ નવે બર, ] પાલી વ્યાકર
૧૦૧ જનોની પહેલાં આવે તો તેમાંથી હરવ (૧૨ ઉ+ઈ ઊ કોઈ વખત થાય છે સ્વર થાય છે.
જ્યારે બે સ્વરે મળે છે ત્યારે નીચે લખેલા. જ્યારે જુદા સ્થાન સવારે મળે છે ત્યારે વ્યંજનોમાનો એક ઉમેરવામાં આવે છેઘણે ભાગે પહેલાને ઉડાડી દેવામાં આવે છે. ઘણેભાગે યુ લ્મ્ અગર ૨ અને કવઅને બાકીને સ્વર જેમ હોય તેમ રહે છે ચિત લ અગર .કેટલીક વખત ઉડાઅગર તે હસ્વ હોય તે દી થાય છે. લો વ્યંજન બે સ્વરની વચ્ચે ફરીથી મૂડ ઉપલા નિયમને અપવાદ નીચે પ્રમાણે કાય છે.
જ્યારે એક સ્વર અને ખાસ કરીને (૧) આ અગર અ+ અગર ઈ એ હસ્વ સ્વર બીજા કેઇ સાદા સ્વર કે જેમાંથી (૨) આ અગર અ+ઉ અગર ઊઓ સાથે આવેલ વ્યંજન ઉડાડી દેવામાં આવેલ (૩) એ+અન્ય
હોય છે તે સ્વર સાથે મળે છે, ત્યારે ઉડાડે. (૪) એ પછી આવેલ વર ઉડી જાય. વ્યંજન ફરી વાર મૂકવામાં આવે છે.
(૫) એ પછી આવેલ સ્વર ઘણે ભાગે અને તેનું સામ્ય કરવામાં આવે છે. ઉડી જાય છે.
- જ્યારે નિગાહીત સ્વર અગર વ્યંજનને મળે (૬) એનો અવ થાય. આ અવું છે ત્યારે તે સમૂહ એમને એમ રહે છે. નિ. એમને એમ રહે, અગર તેનો અ ઉડી જ ગીતને ઉડાડી દેવાય. નિહિત પછી આવેલા રહે અગર તેને ઉવ થાય.
સ્વરને ઉરાડી દેવાય અગર નીચે લખેલા ફેરફા(૭) ઈ પછી આવેલો સ્વર કવચિત રમોને એક ફેરફાર કરી શકાય. ઉડી જાય છે.
(૧) વર પહેલાં આવેલા નિગ્રહીતને ઘણે (૮) ઇ કદાચ તેના અર્ધસ્વર માં છે. ભાગે મ્ થાય છે; અગર જે તે સ્વર એ હેય રવાઈ જાય અને તેમ થાય છે તેની પહેલાના છે તે સમૂહ ઝૂ માં ફેરવાઈ જાય છે. વ્યંજન સાથે સાઓ કરે એટલે ભળી જાય. (૨) જે નિગહીત પછી સ્પર્શ વ્યંજન [૯] ઇતિ+એવ=વિવ.
આવેલો હતો તે નિગ્રહીત તે પશે - (૧૦) ઈ ઘાભાગે ઉડી જ નથી પણ જનને જે વર્ગ હોય તેના અનુનાસિકમાં બીજે સ્વર આવે તે તેની સાથે ઉ જાય સામાન્યરીતે ફેરવાઈ જાય છે. છે; અગર ભળી જાય છે.
. (૩) જે નિગાહીત પછી ય આવ્યો હોય (૧) ઉ તેના અર્ધસ્વર ૧ માં ફરી તે તે સમૂહ ઝ માં ફેરવાઈ જાય છે. જાય અને તે તેની પહેલાના વ્યંજન સાથે (૪) જે નિગ્રહીત હુ પછી આવ્યો હોય ભળે અગર ન ભળે.
તે તે નિગાહીતને ગ થાય છે.
સંખ્યા, જે અક્ષરપદમાં એક હસ્વ સ્વર હોય અને દીવ કહેવાય છે. તેની પછી એકજ વ્યંજન આવેલ હોય તે . છંદની ખાતર, સ્વરની સંખ્યા બલવાથી તે અક્ષરપદ હસ્વ કહેવાય છે.
એક વ્યંજન કાઢી નાંખવાથી અગર ઉમેરવાથી, તેમાં દીર્ષ સ્વર હોય, અગર હસ્વ અગર નિગહીત કાઢી નાંખવાથી અથવા ઉમેસ્વરની સાથે બે વ્યંજન આવેલ હોય અગર રવાથી અક્ષરપદની સંખ્યામાં ફેરફાર કરી તેને અંતે નિગહીત હોય તે તે અક્ષરપદ શકાય છે.