________________
પૂર્વ સામુદ્રિક
એવુ ગણાય છે કે જેટલા પ્રમાણમાં ડ્રાય કુળવાયેલા હ્રાય છે તેટલા પ્રમાણમાં આંતરિક બળ વાયુ હાય છે.
મનુષ્યદેહનાં અંગઉપાંગોમાં હાથ અગ્રગણ્ય ભાગ ભજવે છે. વાણીમાં અને સમાજનાં સાંસારિક કાર્યોંમાં હાથને એની યોગ્યતા અનુસાર અગ્રગણ્ય સ્થાન મળ્યું છે. પુરાતન કાળમાં હાય, ગુડે, આંગળીઓ અને કાંડાં કાપવાની સજા અપરાધિને કરવામાં આવતી હતી. આ સજા તે કાળમાં ભયંકર ગણાતી હતી. તે સામાન્ય વિચાર કરનાર પણ હાથની અગત્ય નાકખુલી શકે તેમ નથી. આંખ એ જીવનને ઉજાસ છે, હાય એ પ્રા-ત છે.
હાથમાં લાંબાઢુકા માપનાં હાડકાં હાય છે. હાથપગના સાંધા ને પુજામાં પણ અનેક હાડકાંની સંયુકત કડીએ મેળવેલી છે. સ્નાયુએ સપ્રમાણ ને સબધપુ ક ગોઠવાયલા છે. પહેાંચા ને પન્નની સ્નાયુચના આશ્ચર્યકારક છે.
એ સ્નાયુજાળમાં જીવનને માપતી નાડીઓ વચ્ચે ાય છે. ચેતન પ્રસર્યાં કરતુ લાગે છે, આવી પરિડિયે અસ ંખ્ય કાર્યાંની ક્રિયા કરવાની અનુકુળતા કૃપાવન્ત કિરતારે જન્મતાની સાથેજ જન્મસિદ્ધ હકક રિકે કરી આપેલી છે. હાથની અંદરની ચામડીના બાહ્યસાગમાં જ્ઞાનતંતુએ આવેલા છે. એ જ્ઞાનત ંતુના પ્રકાર ખે છે. એક મગજને ખબર કરનાર ને ખીજા મગજની આા ઉઠાવનાર. સદેશવાહક તંતુ મસ્તકમાં ત્વરીતમતિએ લાગણી પહોંચાડી દે છે. માટે ભાગે તે લાગણીઓ સ્પર્શીજન્ય હાય છે. આનાવાહક તંતુઓ મગજની આજ્ઞા શરીરના જેતે ગામના જેતે તંતુ પર પહોંચાડી દે છે. હાથના પહાંચામાંની સ્પતિ શરીરના ને ભાગામાંની શક્તિ કાં વધારે જે
*
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
