________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं , नियुक्ति: [१११], भाष्यं , वि०भा०गाथा [१२३५], मूलं - /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत सूत्रांक
॥११७॥
-
*
कारणाः प्रत्याख्यानावरणा इति नामधेयं येषां ते प्रत्याख्यानावरणनामधेयाः तेषां, नन्दप्रत्याख्याननामधेयानामुदये प्रत्या-18
ख्यानं नास्तीत्युक्तं, नत्रा प्रतिषिद्धत्वात्, इहापि चावरणशब्देन प्रत्याख्यानप्रतिषेध एवाभिधीयते, ततः क एषां प्रतिवि-नाथाख्यातदोषः, उच्यते, तत्र नञ् सर्वनिषेधवचनः, इह पुनराङ्मयोदायामीषदर्थे वेति, ईपन्मर्यादया वाऽऽवृण्वन्तीत्यावरणा- चारित्रावा स्ततः सर्वविरतिनिषेध एवायमावरणशब्दो वर्त्तते, न देशविरतिनिपेधे इति महान विशेषः, आह च-"सवं पञ्चक्खाणं,18/१०९-१११ बरेंति ते जंन देसमेएणं । पचक्खाणावरणा आमज्जादीसदत्थेसु ॥१॥" (वि.१२३५) देशश्च एकदेशश्च देशैकदेशी, तत्र देश:-स्थूरपाणातिपातादिः एकदेशस्तु-तस्यैव दृश्यवनस्पतिकायाचतिपातः तयोर्देशैकदेशयोविरतिः-निवृत्तिस्तां, लभंते इति वाक्यशेषः, अत्रापि वाक्यशेषः 'चरित्तलंभ नउ लहंती'त्यत्र तुशब्दोपदानालभ्यते, यत आह-'चरित्ते'त्यादि, 'घर 8 गतिभक्षणयोः' चरन्ति-गच्छन्त्यनिन्दितमनेनेति चरित्रं, 'खनसहलूधूवरिति इत्रप्रत्ययः, चरित्रमेव चारित्रं, किमुक्त भवति ?-अन्यजन्मोपात्ताष्टविधकर्मसञ्चयापचयाय चरण-सर्वसावधयोगनिवृत्तिरूपं चारित्रमिति तस्य लाभश्चारित्रलाभस्तं न तु लभन्ते, तुशब्दात् देशैकदेशविरतिं तु लभन्ते पवेति ॥ अमुमेवार्थ सङ्गृह्य विभणिपुस्तथा चतुर्थकषायाणां यथाख्यातचारित्रादिविघातित्वं च दिदर्शयिषुराह- .
मूलगुणाणं लंभ, न लहड मूलगुणघाइणो उदए । संजलणाणं उदए न लहइ चरणं अहक्खायं ॥ १११ ।। इह सम्यक्त्वं महाव्रताम्यणुव्रतानि च मूलभूता गुणाः मूलगुणाः, उत्तरगुणाधारा इत्यर्थः, तेषां मूलगुणानां लाभ न लभते-न पामोति, कदेत्याह-मूलगुणान् घातयितुं शीलं येषां ते मूलगुणघातिनः तेषां मूलगुणघातिनाम्-अनन्तानुव
दीप अनुक्रम
H
स
~256~
