________________
आगम
[भाग-3] “आवश्यक - मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं -1, नियुक्ति: H], भाष्यं -1, विभा गाथा -1, मूलं [-/गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [९] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
04
पोद्धाते
प्रत
सूत्रांक H
दीप अनुक्रम
स्वेच्छाविरचितशाखबरेत्याशङ्कातः प्रेक्षावन्तोन प्रवत्तेरन् , तथा मङ्गलमप्यादौ वक्तव्यं, अन्यथा कर्तृणां श्रोतृणां चाविनेनेट- अनन्तरषफलसिद्धपयोगात् , उक्तं च-"प्रेक्षावतां प्रवृत्त्यर्थ, फलादित्रितयं स्फुटम् । मङ्गलं चैव शाखादौ,पाच्यमिष्टार्थसिद्धये ॥१॥"H रम्परतत्र प्रयोजनं द्विधा-परं अपरं च, पुनरेकै द्विधा-कर्तृगतं श्रोतृगतं च, तत्र द्रव्यास्तिकनयमतपर्यालोचनायामागमस्य योजन नित्यत्वात् कर्तुरभाव एव, तथा चोकम्-"एषा द्वादशाङ्गी न कदाचिन्नासीन्न कदाचिन्न भवति न कदाचिन्न भविष्यति ? लोधुवा नित्या शाश्वती" इत्यादि, पर्यायास्तिकनयमतपर्यालोचनायां चानित्यत्वादवश्यंभावी तत्सद्भावः, तत्त्वपर्यालोच-1
नायां तु सूत्रार्थोभयरूपत्वात् सूत्रापेक्षया त्वनित्यत्वात् कथञ्चित्कर्तृसिद्धिः, तत्र च सूत्रकर्तुरनन्तरं प्रयोजनं सत्त्वानुग्रहः, परम्परं त्वपवर्गमाप्तिः, उक्तं च-"सर्वज्ञोक्तोपदेशेन,यः सत्त्वानामनुग्रहम् । करोति दुःखतवानांस प्राप्नोत्यचिराच्छिवम्॥१॥" तदर्थप्रतिपादकस्य भगवतोऽहंतः किं प्रयोजनमिति चेत् , उच्यते, न किश्चित्, कृतकृत्यत्वात् , प्रयोजनमन्तरेणाथप्रतिपादनप्रयासो न समीचीन इति चेत्, न, तस्य तीर्थकरनामकर्मविपाकोदयप्रभवत्वात् , वक्ष्यति च-"तं च कहं वेइजइ ?, है अगिलाए धम्मदेसणाए '(तच्च कथं वेद्यते, अग्लान्या धर्मदेशनयैव) इति । श्रोदणामनन्तरं प्रयोजनमावश्यकश्रुतस्कन्धार्थपरिज्ञानं, परम्परं निःश्रेयसावाप्तिः, कथमिति चेत्, उच्यते, इह ज्ञानक्रियाभ्यां मोक्षा, सम्यगवबोधपुरस्सरं सावधानवद्ययोगनिवृत्तिप्रवृत्तिभ्यां सवितुः खरकिरणैर्जलाशाटिकायाः सलिलकणानामिव कर्मपरमाणूनामवयवशोऽपगमसम्भत्वात् , ज्ञानक्रियात्मकं चावश्यकं, उभयस्वभावत्वात् , तयोश्च ज्ञानक्रिययोरवाप्तिर्विवक्षिताऽऽवश्यकश्रुतस्कन्धः श्रवणतो जायते, नान्यथा, तत्कारणत्वात् तदवाः , अत एव भगवंतो भगवाहुवामिनः परमकरुणापरीतचेतस ऐदं
%
%
... टीका-रचनाया: प्रयोजन
~24
