________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं , नियुक्ति: [९२,९३], भाष्यं H, वि०भा०गाथा , मूलं - गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।।
प्रत
+-%E
*
सूत्रांक
*
*
दीप अनुक्रम
H
KARNAGARKARKAR
तस्यापि-श्रुतज्ञानस्य सारश्चरणं, सारशब्दोऽत्र फलवचनः प्रधानवचनश्च मन्तव्यः, तस्य फलं चरणं, यदिवा तस्मादपि श्रुतज्ञानाचरणं प्रधानं, ननु चरणं नाम संवररूपा क्रिया, क्रिया च ज्ञानाभावे हता, 'इया अनाणतो किया' इति वचनात्, ततो ज्ञानक्रियाभ्यां समुदिताभ्यामेव मोक्ष इति समानत्वमेवोभयोः, कथं ज्ञानस्य सारश्चरणमिति !, उच्यते, इह | यद्यपि “सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्ग" (तत्त्वा-१.१) इति समानं ज्ञानचरणयोर्निर्वाणहेतुत्वमुपन्यस्त, तथापि &|गुणप्रधानभावोऽस्ति, तथाहि-ज्ञानं प्रकाशकमेव, 'नाणं पयासय'मिति वचनात् , चरणं त्वभिनवकर्मादाननिरोधफलं
मागुपात्तकर्मनिर्जराफलं च, ततो यद्यपि ज्ञानमपि प्रकाशकतयोपकारीति ज्ञानचरणरूपद्विकाधीनो मोक्षः, तथापि प्रका-19
शकतयैव पाप्रियते ज्ञान, कर्ममलशोधकतया तु चरणमिति प्रधानगुणभावाचरणं ज्ञानस्य सार।, उक्कं च-"नाणं पयास-16 दाय चिय गुत्तिविसुद्धीफलं च जं चरणं मोक्खो यदुगाहीणो चरणं नाणस्स तो सारो॥१॥" (वि. )अपिशब्दात् सम्य
क्त्वस्यापि सारश्चरणम्, अथवा अपिशब्दस्य व्यवहितः सम्बन्धः, तस्य-श्रुतज्ञानस्य सारश्चरणमपि, अपिशब्दानिर्वाणमपापीत्यर्थः, अन्यथा ज्ञानस्य निर्वाणहेतुता न स्यात्, किन्तु चरणस्यैव,अनिष्ट चैतत् 'सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्ग:
तथा 'नाणकिरियाहिं मोक्खो' इत्यादि वचनात्, केवलं सा ज्ञानस्य निर्वाणहेतुता गौणतया प्रतिपत्तव्या, मुख्यतया तु| चरणस्य, यतः केवलज्ञानलाभेऽपि न तत्क्षणमेव मुक्तिरुपजायते, किन्तु शैलेश्यवस्थाचरमसमयभाविचरणप्रतिपत्त्यन-16 न्तरम्, अतो मुख्य कारण निर्वाणस्य चरणं, तथा चोकम्-"जं सवनाणलंभानंतरमहवा न मुचए सबो । मुबह यसबसंवरलाभे तो सोपहाणयरो॥१॥" (वि.)तत उक्तम्-तस्य सारश्चरण मिति तथा 'सारो चरणरस निवाण मित्यत्र
*484%
JanEducation.irani
For
a From Us
~2354
