________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं , नियुक्ति: [७९], भाष्यं , वि०भा०गाथा [९३१-९३४], मूलं - /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत सूत्रांक
पक्रमः
दीप अनुक्रम
उपोदात- माणेण सुइरं निग्झाइयं, चिंतियं च रण्णा-इह तलागं सोहणं हबइत्ति, न उण वुतं, अमचेण य इंगियागारकुसलेणी नियुकिनारायाणमणापुच्छिय महासरवरं खणावियं, से पालिए आरामा पचुरा कया, तेणं कालेणं तेणं समएणं रन्ना पुणरविदा ॥९॥
अस्सवाहणियाए गच्छतेणं दिह, भणियं चणेण-केणेयं खणावियं , अमच्चेण भणियं-सामि । तुम्भेहि पेय, राइणा| भणियं-कई !, अमच्चेण भणियं-अवलोयणाए कहिए परितुद्वेण रण्णा पसाओ कतो, एसोऽवि अपसत्थो भावोवक्कमो,3 उक्तोऽप्रशस्तो भावोपक्रमः । इदानी प्रशस्त उच्यते-तत्र श्रुतादिनिमित्तमाचार्यभावोपक्रमः प्रशस्तः, आह-ननु व्याख्यायतिपादनाधिकारे गुरुभावोपक्रमाभिधानमनर्थक, तदसम्यक्, तस्यापि व्याख्यानत्वात् , गुर्वधीना हि शास्त्रारम्भास्ततः अवश्यं कर्तव्यो गुरुभावोपक्रमा, उक्तं च-"गुर्वायत्ता यस्माच्छास्त्रारम्भा भवन्ति सर्वेऽपि । तस्माद् गुर्वाराधनपरेण हितकाविणा भाव्यम् ॥१॥(प्र.६९) तथा भाष्यकारेणाप्यभाषि-"गुरुचित्तायत्ताई वक्खाणंगाई जेण सबाई । तो जेण सुप्पसन्न होइ तयं तं तहा कजं ॥१॥ जो जेण पगारेणं तूसइ करणविणयाणुवित्तीहिं । आराहणाएँ मग्गो सोच्चिय अचाहतो तस्स ॥२॥ आगारिंगियकुसलं जइ सेयं वायसं वए पुज्जा । तहविय सिं नवि कूडे विरहमिय कारणं पुच्छे ॥३॥ निवपुग्छिएणगुरुणा मणितो गंगा कतोमुही वहइ । संपाइयवं सीसो जह तह सबत्य कायचं ॥४॥(वि. ९३१-४) एताश्चतस्रोऽपि भाष्यगाथा: सुगमाः, नवरं चरमगाथाया भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्छेदम्-कन्यकुब्ने पुरे केनचिद्राज्ञा * सूरिणा सह गोष्ठीप्रवन्धे प्रोफ-राजपुत्रा विनीताः, सूरिणाऽभिहित-साधवः, ततो विवादे सूरिणा प्रोकं-युष्मदीयः सर्वोत्कृिष्टगुणो विनेयो राजपुत्रः परीक्ष्यतामस्मदीयस्त्वविनीतो भवतां यः प्रतिभासते स एव साधुरिति, ततोऽभ्युपगतं राज्ञा,
Eduar
~206~