________________
आगम
(४०)
[भाग-3] “आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) १
अध्ययनं , नियुक्ति: [६९,७०], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [७८३], मूलं - /गाथा-] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधिता मुनि दीपरत्नसागरेण संकलिता आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [१] आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्तिः ।
प्रत सूत्रांक
प. पोडावे अवधौ
H
दीप अनुक्रम
यस्य परस्परमिन्द्रियाणि स सम्भिन्नश्रोता इति भावः, अथवा द्वादशयोजनविस्तृतस्य चक्रवर्तिकटकस्य युगपत् ब्रुवाणस्य
लब्ध्यधितत्तूर्यसङ्घातस्य वा युगपदास्फाल्यमानस्य सम्भिन्नान्-लक्षणतो विधानतश्च परस्परतो विभिन्नान् जननिवहसमुत्थान् ||
कारः गा. शङ्खकाहलामेरीभाणकढकादितूर्यसमुत्थान् वा युगपदेव सुबहून् शब्दान् यः शृणोति स सम्भिन्नश्रोताः, उक्तं च-"जो सुणइ सघतो सुणइ सवविसए व सबसोएहिं । सुणइ बहुए व सद्दे भिन्ने संभिन्नसोओ सो ॥१॥" (वि.७८३) एवं च सम्भिन्नश्रोतृत्वलन्धिरपि, तथा ऋग्वी-प्रायो घटादिमात्रग्राहिणी मतिः ऋजुमंतिः-विपुलमतिमनःपर्यायज्ञानापेक्षया किश्चिदविशुद्धतरं मनःपर्यायज्ञानमेव, सचोसहि'इति सर्व एव विड्मूत्रकेशनखादयोऽवयवाः सुरभयो व्याध्यपनयनसमचत्वादौषधयो यस्थासौ सौंपधिः, अथवा सर्वा-आमाँषध्यादिका औषधयो यस्य एकस्यापि साधोः स तथा, 'चारण' इति चरण-गमनं तद्विद्यते येषां ते चारणाः, ज्योत्स्नादिभ्योऽण् इति मत्वर्थीयोऽण्पत्ययः, तत्र गमनमन्येषामप्यस्ति ततो विशेषणान्यथानुपपत्त्या चरणमिह विशिष्टं गमनमागमनं चाभिगृह्यते, अत एवातिशयने मत्वर्थीयोऽयं, यथा रूपवती कन्येत्यत्र, ततोऽतिशायिगमनागमनलब्धिसम्पन्नाश्चारणाः, ते च द्विभेदा:-जवाचारणा विद्याचारणाश्च, तत्र ये चारित्रतपोविशेषप्रभावतःसमुतगमनागमनविषयलब्धिसम्पन्नास्ते जवाचारणाः, ये पुनर्विद्यावशतःसमुत्पन्नगमनागमनलब्धयस्ते विद्याचारणा, जवचारणाश्च रुचकवरद्वीपं यावत् गन्तुं समर्थाः, विद्याचारणा नन्दीश्वरं, तत्र जपाचारणा यत्र कुत्रापि गन्तुमिच्छवस्तत्र 51॥७॥ रविकरानपि निश्रीकृत्य गच्छन्ति, विद्याचारणास्त्वेवमेव, जहाचारणश्च रुचकवरद्वीपंगच्छन् एकेनैवोत्पातेन गच्छति, प्रतिनिवर्तमानस्तु प्रथमेनोत्पातेन नन्दीघरमायाति, द्वितीयेन स्वस्थानं,यदि पुनर्भरुशिखर जिगमिषुस्तहिं प्रथमेनैवोत्पातेन पण्ड
SJanEducation iraina
For
a From Us
~178~
