________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
H
दीप
अनुक्रम
[3]
नमस्कार व्याख्यायां
॥५७१॥
1969
भाग - 4 "आवश्यक" - मूलसूत्र- १ (निर्युक्तिः+चूर्णि ) 2 निर्मुक्तिः [९५३/९५३ ],
मूलं [१] / [गाथा-1
अध्ययनं [-]
शायं [१११...]
सिद्धिः अथ दंडककरणे को विधिरिति प्रश्ने घूमहे वह व्यावहारिकनयवशात् ये असंख्येया जीवप्रदेशाः ते सर्वेऽपि बुध्या असंख्येया भागा निर्गच्छन्ति, असंख्येयभागोऽवतिष्ठते, ततस्तैरेव असंख्य जीवप्रदेशभागैः स्वशरीराभिर्गतैर्हि दंडकमभिनिर्वर्तयतः अष्टौ जीवमध्यप्रदेशान् सतितिकपरस्परावियोगिनो रुचकसंस्थितान् चक्रीवपटलयोरुभयो रत्नाद्यवस्थायिषु रुचकसंस्थितलोक मध्यप्रविष्टाष्टाकाशप्रदेशेषु संस्थाप्य चतुर्दशरज्ज्वायतं दंडकं कुर्वतीति । ततो द्वितीयसमये कपाटं कुर्वन्ति तत्समय एव चौदारिकमिश्रकाययोगो भवति, कृपाटकमिति कोऽर्थः १, कपाटभित्र कपाटकं, कउपमार्थः १ यथोभयोः प्राक्प्रत्यगृदिशोस्तिर्यग्विस्तीर्य अपागुदग्दिशयोईस्वमूर्ध्वाचोदिशयोरुच्छ्रितं कपाटमिति शच्यते, तथा समुद्घातकरणवशान्निर्गतानामात्मप्रदेशानां पूर्वापरदक्षिणोत्तरासु दिक्षु कपाटसंस्थानेनावस्थानात्कपाट कत्वसिद्धिः अथ कपाटकरणे को विधिरिति प्रश्ने ब्रूमहे, अतः प्रथमसमय निर्गतात्मप्रदेशसकाशात् योऽसंख्येयभागेोऽवशिष्टोऽवतिष्ठत इत्युक्तं स बुद्धया पुनरपि असंख्येयान् भागान् गतः, ततो द्वितीयसमये कपाटकारकाणां असंख्येया भागा निष्क्रामति, असंख्येयभागोऽवतिष्ठते, नैकरसंख्येयेर्भागैर्निर्गतरेतैः कपाटकं कुर्वन्ति, तत्र ये निर्गतास्ते प्रथमसमयनिर्गतात्मप्रदेशसकाशात् असंख्येयगुणहीनाः, असंख्येयभाग इत्यर्थः अथ तृतीयसमये प्रतरं कुर्यान्त तत्सामयिकश्च कार्मणकाययोगो भवति, अथ प्रतरमिति कोऽर्थः १, प्रतरमित्र प्रतरं क उपमानार्थः, यथा घननिचितनिरन्तरप्रचितावयवसंस्थितापरिवृत्तं स्थालकं स्फलकं वा लोके प्रतरमित्युच्यते तथाऽऽकारमपरमपि परस्परप्रदेशसंसर्गविच्छेदपरिवृत्तपर्यायेणावस्थितं प्रतरमिति प्रसिद्धं, अथ तृतीयसमये प्रतरपूरकाणां को विधिरिति प्रश्ने प्रतिश्रमहे, ततो द्वितीयसमये निर्गतारमप्रदेशसकाशात् योऽसंरूयेय भागोऽवशिष्टोऽवतिष्ठते इत्युकं असावपि बुद्ध्या पुनरसंख्येयभागाः कृताः, ततस्तृतीयसमये शतरकारकाणाम
(280)
समुद्घातः
।।५७१ ॥
