________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [१४], मूलं [-1 / गाथा ||२६-२८|| नियुक्ति: [३७३...]
1942
वृहद्वृत्तिः ॥४०४॥
सूत्रांक
% A
||२६
-२८||
उत्तराध्य. जस्सऽस्थि मचुणा सक्खं, जस्स वऽस्थि पलायणं । जो जाणइ न मरिस्सामि, सो हु कंखे सुए सिया ॥२७॥
इषुकारीय. अजेय धम्म पडिवजयामो, जहिं पवन्ना न पुणभवामो। अणागय नेव य अस्थि किंची, सद्धाखमं नो विणइत्सु रागं ॥ २८॥
| मध्ययनं. 'यस्य' इत्यनिर्दिष्टस्वरूपस्य 'अस्ति' विद्यते 'मृत्युना' कृतान्तेन 'सख्यं' मित्रत्वं, यस्य चास्ति 'पलायनं' नशनं, मृत्योरिति प्रक्रमः, तथा 'जो जाणइत्ति यो जानीते यथाऽहं न मरिष्यामि, 'सो हु कंखे सुए सिय'त्ति स एव 'काङ्क्षति' प्रार्थयते 'श्वः' आगामिनि दिने स्यादिदमिति गम्यते । न च कस्यचिन्मृत्युना सह सख्यं ततो वा पलायनं तदभावज्ञानं वा अतोऽद्यैव 'धर्म' प्रक्रमाद्यतिधर्म 'पडियजयामो'त्ति 'प्रतिपद्यामहे' अङ्गीकुर्महे, तमेव फलो-12
पदर्शनद्वारेण विशिनष्टि-'जहिंति आर्षत्वाद्यं धर्म 'प्रपन्नाः' आश्रिताः ‘ण पुणब्भवामो'त्ति न पुनर्भविष्यामो-न दि पुनर्जन्मानुभविष्यामः, तन्निवन्धनभूतकर्मापगमात् , जरामरणाद्यभावोपलक्षणं चैतत्, किञ्च-'अनागतम्' अप्राप्त
नैव चास्ति किञ्चिदिति मनोरममपि विषयसौख्यादि अनादौ संसारे सर्वस्य प्राप्तपूर्वत्वात्ततो न तदर्थमपि गृहावस्थान कायुक्तमिति भावः, यद्वा 'अनागतम्' आगतिविरहितं नैव चास्ति किंचित् , किन्तु सर्वमागतिमदेव जरामरणादि-13
॥४०४॥ व्यसनजातं, ध्रुवभाविवादस्य भवस्थानां, यद्वाऽनागतं यत्र मृत्योरागतिर्नास्ति तन्न किश्चित्स्थानमस्ति, यतश्चैवमतः श्रद्धा-अभिलाषः क्षम-युक्तमिहलोकपरलोकयोः श्रेयःप्राप्तिनिमित्तमनुष्ठानं कर्तुमिति शेषः, 'ण' इति नोऽ
C4
दीप अनुक्रम [४६७-४६९]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~309~
