________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययनं [१४], मूलं [--1 / गाथा ||१६|| नियुक्ति: [३७३...]
CRESCRECASEAC
प्रत सूत्रांक ||१६||
प्रमत्तो वा 'धन' वित्तं 'एसमाणे ति 'एषयन्' विविधोपायगवेषयमाणः 'पप्पोत्ति' प्राप्नोति 'मृत्यु' प्राणत्यागं, कोऽसौ ?-पुरुषः 'जरां च' वयोहानिलक्षणाम् । किञ्च-इदं च मेऽस्ति रजतरूप्यादि इदं च नास्ति पनरागादि, इदं च 'मे' मम 'कृत्यं' कर्तव्यं' गृहप्राकारादि, इदमकृत्यमारब्धमपि वणिज्यादि न कर्तुमुचितं 'त'मिति पुरुष-21 ४ मेयमेव-वृथैव 'लालप्यमानम्' अत्यर्थ व्यक्तवाचा बदन्तं हरन्ति-अपनयन्त्यायुरिति हरा:-दिनरजन्यादयो व्याधिविशेषा वा 'हरन्ति' जन्मान्तरं नयन्ति, उपसंहर्तुमाह-'इती'त्यस्माद्धेतोः 'कथं' केन प्रकारेण 'प्रमादः' अनुद्यमः प्रक्रमाद्धर्मे कर्तुमुचित इति शेषः, इति सूत्रपट्वार्थः ॥ सम्प्रति तो धनादिभिर्लोभयितुं पुरोहितःप्राह
धणं पभूयं सह इत्थियाहिं, सयणा तहा कामगुणा पगामा ।
तचं कए तप्प जस्स लोगो,तं सव्व साहीणमिहेव तुज्झं ॥ १६॥ 'धनं' द्रव्यं 'प्रभूतं' प्रचुरं 'सह स्वीभिः' समं नारीभिः 'खजनाः' पितृपितृव्यादयः, तथा 'कामगुणाः' शब्दा-13 दयः 'पगामत्ति 'प्रकामाः' अतिशायिनः 'तपः' कष्टानुष्ठानं 'कृते' निमित्तं 'तप्यते' अनुतिष्ठति 'यस्य' धनादेः ४ दालोकः' जनस्तत् 'सर्वम्' अशेषं 'खाधीनम्' आत्मायत्तम् 'इहैव' अस्मिन्नेव गृहे 'तुझंति सूत्रत्वायुवयोः, यद्यपि
च तयोः स्त्रियस्तदा न सन्ति तथाऽपि तदवाप्तियोग्यताऽस्तीति तासामभिधानमिति सूत्रार्थः ॥ तावाहतुः
दीप अनुक्रम [४५७]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~302~