________________
आगम (४३)
[भाग-३६] “उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययनं [६], मूलं [-] / गाथा ||३२...|| नियुक्ति: [२३७]
उत्तराध्य.
प्रत
बृहहृत्तिः ॥२५५॥
सूत्रांक
||३२||
त्तिस्य आश्रयतः औदयिको बहुतरजीवाश्रयत्वात् तस्य, तथा च वृद्धाः-"आसयओ ओदयितो भावो, तमि भावे ki
बहुतरा जीवा बटुंति" पारिणामिकाविवक्षया चैतत् सम्भाव्यते, अतः पारिणामिक एवाश्रयतो महान् , अशेष-JAधीयम. |जीवाजीवद्रव्याश्रयत्वात् , प्रस्तुतमर्थमाह-'एतेषाम्' अनन्तरमुक्तानां नामादिमहतां 'प्रतिपक्षों विपक्षः क्षुल्लकानि || भवन्ति, तत्रापि नामस्थापने प्रतीते, द्रव्यतः परमाणुः, क्षेत्रतः आकाशप्रदेशः, कालतः समयः, प्राधान्यतः सचिचाचित्तमिश्रभेदतस्विधा, तत्र सचित्तं द्विपदमाहारकं शरीर चतुष्पदं सिंहः अपदं लवकपुष्पम् , अचित्तं हीरकः, मिश्र जन्मसमयानन्तरमलङ्कृतस्तीर्थकृत् , प्रतिक्षुलकमामलकाद्वदरं बदराचनक इत्यादि, भावक्षुलकं क्षायिको भावः, उक्तं हि वृद्धः-"सर्वत्थोवा जीवा खाइए भावे, बटुंति" सांसारिकसत्त्वापेक्षं चैतद् , अन्यथौपशमिक एव सर्वस्तोक||तया भावक्षुलकं सम्भवतीति गाथार्थः ॥ इत्थं क्षुलकनिक्षेपमभिधाय निर्ग्रन्थनिक्षेपमाहनिक्खेवो नियंठमि चउबिहो दुविहोय दवमि । आगमनोआगमओ नोआगमतो य सो तिविहो २३७|
व्याख्या निक्षेपो' न्यासः 'णियंठमिति निर्गन्धे निर्गन्धविषयः 'चतुर्विधो नामस्थापनाद्रव्यभावभेदात् , तत्र नामस्थापने क्षुण्णो, द्विविधो भवति द्रव्ये आगमनोआगमतश्च, तत्रागमतः प्राग्वत् , नोआगमतश्च 'स' इति ॥२५५॥ निम्रन्थः 'त्रिविधः' त्रिभेद इति गाथार्थः ॥ त्रैविध्यमेवाह
१ आश्रयत औदायिको भावः तस्मिन् भावे बहुतरा जीवा वर्तन्ते । २ सर्वस्तोका जीवाः क्षायिक भावे वर्तन्ते ।
दीप अनुक्रम [१६०]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४३), मूलसूत्र[४] उत्तराध्ययनानि मूलं एवं शान्तिसूरिविरचिता वृत्ति:
~12
