________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [...] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२५५], भाष्यं [२०४...],
आवश्यकहारिभद्रीया
प्रत सूत्रांक [१..]
व्याख्या-मेरुगिरेस्तुङ्गानि-उच्छ्रितानि तैः सदृशः मेरुगिरितुङ्गसदृशः, उच्छ्रित इत्यर्थः, अष्टौ फणा यस्य सोऽष्टफणः प्रतिक्रमजातिकुलरूपबललाभबुद्धिवाल्लभ्यकश्रुतानि द्रष्टव्यानि, तत्त्वतो यमो-मृत्युसृत्युहेतुत्वात् 'ला आदाने' यमं लान्ती-| टणा क्रोधाति-आददतीति यमला, यमला युग्मजिह्वा यस्य स यमलयुग्मजिहः, करण्डकन्यासमधिकृत्याऽऽह-दक्षिणपाचे
दिनागस्व. |स्थितः, दक्षिणदिग्यासस्तु दाक्षिण्यवत उपरोधतो मानप्रवृत्तः, अत एवाह-मानेन' हेतुभूतेन व्यावर्तते 'नाग' सर्प इति गाथार्थः ॥ १२५५॥ डको जेण मणूसो धहो न गणेइ देवरायमवि । तं मेरुपब्वय निभं कह घिच्छसि तं महानागं ॥१२५६ ॥
व्याख्या-'डको दष्टः 'येन' सर्पण मनुष्यः स्तब्धः सन्न गणयति 'देवराजानमपि इन्द्रमपि, 'तम्' इत्थम्भूतं मेरुप-13 वैतनिभं कथं गृहीष्यसि त्वं 'महानागं' प्रधानसर्पमिति गाथार्थः ।। १२५६ ॥ अयं च मानसर्पः॥ सललियविल्लहलगई सस्थिअलंछणफणंकिअपडागा।मायामइआ नागी नियडिकवडवचणाकुसला ॥१२५७॥
व्याख्या-सललिता-मृद्धी वेल्लहला-स्फीता गतिर्यस्याः सा सललितवेल्लहलगतिः, स्वस्तिकलाञ्छनेनाङ्किता फणापताका यस्याः सा स्वस्तिकलाञ्छनाङ्कितफणापताकेति वक्तव्ये गाथाभङ्गभयादन्यथा पाठः, मायात्मिका नागी 'निकृतिकपटवञ्चनाकुशला' निकृतिः-आन्तरो विकारः कपट-वेषपरावर्तादिर्बाह्यः आभ्यां या वञ्चना तस्यां कुशला-निपुणेति गाथार्थः॥ १२५७॥
दीप
अनुक्रम [१०..]
L-
R
उत प्र०.
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~269
