________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [२], मूलं / [गाथा-१], नियुक्ति: [१०५७], भाष्यं [१९५]
प्रत
सूत्रांक
आवश्यकणाम १ठवणा २ दविए ३ खित्ते ४ काले ५ भवे अभावे अ ७।
२ चतुर्विहारिभपजवलोगे अ८ तहा अट्ठविहो लोगणिक्खेवो । २०५७॥
सतिस्तवाद्रीया व्याख्या-नामलोका स्थापनालोकः द्रव्यलोका क्षेत्रलोकः काललोकः भवलोको भावलोकश्चपर्यायलोकश्च तथा, एवमष्टविधो ध्यलोकलोकनिक्षेप इति गाधासमासार्थना व्यासार्थ तु भाष्यकार एव वक्ष्यति, तत्र नामस्थापने अनाहत्य द्रव्यलोकमभिधित्सुराह-1
। निक्षेप: ॥४९४॥
| जीवमजीवे रूवमरूवी सपएसमप्पएसे अ । जाणाहि दवलोगं णिचमणिचं च जं दव्वं ॥ १९५ ॥ (भा०ाद
व्याख्या-जीवाजीवावित्यत्रानुस्वारोऽलाक्षणिकः, तत्र सुखदुःखज्ञानोपयोगलक्षणो जीवः, विपरीतस्त्वजीवः, एतौ च द्विभेदौ-रूप्यरूपिभेदाद्, आह च-रूप्यरूपिणाविति, तत्रानादिकर्मसन्तानपरिगता रूपिणः-संसारिणः, अरूपिणस्तु कर्मरहिताः सिद्धा इति, अजीवास्त्वरूपिणो धर्माधर्माकाशास्तिकायाः रूपिणस्तु परमाण्वादय इति, एतौ च जीवाजीवा| वोघतः सप्रदेशाप्रदेशाववगन्तव्यौ, तथा चाह-'सप्रदेशाप्रदेशाविति, तत्र सामान्यविशेषरूपत्वात्परमाणुव्यतिरेकेण सनदेशाप्रदेशत्वं सकलास्तिकायानामेव भावनीय, परमाणवस्त्वप्रदेशा एव, अन्ये तु व्याचक्षते-जीवः किल कालादेशेन निय
मात् सप्रदेशः, लब्ध्यादेशेन तु सप्रदेशो वाऽप्रदेशो वेति, एवं धर्मास्ति कायादिष्वपि विष्वस्तिकायेषु परापरनिमित्तं पक्ष-IAN काद्वयं वाच्यं, पुद्गलास्तिकायस्तु द्रव्याद्यपेक्षया चिन्त्यः, यथा-द्रव्यतः परमाणुरप्रदेशो पणुकादयः सप्रदेशाः, क्षेत्रत एक-IN
प्रदेशावगाढोऽपदेशो वादिप्रदेशावगाढाः सप्रदेशा, एवं कालतोऽप्येकानेकसमयस्थितिभावतोऽप्येकानेकगुणकृष्णादि-18 ४९॥ रिति कृतं विस्तरेण, प्रकृतमुच्यते-इदमेवम्भूतं जीवाजीवनातं जानीहि द्रव्यलोक, द्रव्यमेव लोको द्रव्यलोक इतिकृत्वा
दीप
अनुक्रम
[३]
ColeESCOCESS
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति: | 'लोक' शब्दस्य अष्टविध निक्षेपा:
~125
