________________
460
DESCRIPTIVE CATA LOGUE OF SANSKRIT MSS.
वद:
प्रतिपद्दिनतो काले अमावास्या तथैव च । पौर्णमास्यां स्थिरीकुर्यात् स च पन्था हि नान्यथा ॥ कामेन विषयाकाङ्क्षी विषयाकाममोहितः । द्वावेव संत्यजेन्नित्यं निरञ्जनमुपाश्रयेत् ॥ अपरं संत्यजेत्सर्वं यदीच्छेदात्मनो हितम् । शक्तिमध्ये मनः कृत्वा मनश्शक्तेश्च मध्यगम् ॥ मनसा मन आलोक्य न त्यजेत्परमं पदम् । मन एव हि बिन्दुश्च उत्पत्तिस्थितिकारणम् ।
मनसोत्पद्यते बिन्दुर्यथा क्षीरं घृतात्मकम् ॥ उपसंहारः
अज्ञानात्तु चिदाभासो बहिस्तापेन तापितः । दग्धं भवत्येव तदा तूलपिण्डमिवाग्निना ॥ दहरस्थः प्रत्यगात्मा नष्टे ज्ञान ततः परम् । विततो व्याप्य विज्ञानं दहत्येव क्षणेन तु ॥ मनोमयं ज्ञानमयं सम्यक् दग्ध्वा क्रमेण तु । घटस्थदीपवच्छश्वत् अन्तरेव प्रकाशते ॥ ध्यायन्नास्ते मुनिश्चैवमा सुप्तेरा मृतेस्तु यः । जविन्मुक्तस्स विज्ञेयः स धन्यः कृतकृत्यवान् । जीवन्मुक्तपदं त्यक्ता स्वदेहे कालसात्कृते । विशत्यदेहमुक्तत्वं पवनोऽस्पन्दतामिव ॥ अशब्दमस्पर्शमरूपमव्ययं
तथाऽरसं नित्यमगन्धवच्च यत् । अनाद्यनन्तं महतः परं धुवं
तदेव शिष्यत्यमलं निरामयम् ॥ इत्युपनिषत् ॥ इति योगकुण्डल्युपनिषदि तृतीयोऽध्यायः ॥
प्रतिपाद्यविषयः
पद्मजशङ्करप्रश्नोत्तररूपायामस्यामुपनिषदि एतत्कोशदृश्यमाने तृतीयाध्याये-चित्तस्थिरीकरणोपायप्रदर्शपूर्वकं प्राणायामक्रमः संक्षेपेण
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
