________________
પ્રવૃત્તિઓ અને સંસ્થામાં પૈસાદારોને કેવળ પૈસાના કારણે મહત્વ આપતા નથી. તેવી રીતે દાન આપનારનું પાટીયું કે તખ્તી લગડાવતા નથી. - સદભાગ્યે ઘાટકોપર શ્રી સંઘે તેમની પ્રેરણાથી એ કાર્ય ઝીલ્યું
છે કે ત્યાં પણ ત્યાગ–તપ કરનારને પ્રતિક્રમણ બલવાને અધિકાર તે અપાય છે. - જ્યારે સમાજશુદ્ધિ કે સત્ય ઉપર પ્રતિષ્ઠિત રહેવાની વાત આવે છે ત્યારે પૈસાદાર લોકો પસે આપે છે એ શુભ છે; પણ જાતે તપ-ત્યાગના પ્રસંગે “અમે તે પસે આપો !” કહીને છુટી જવાની વાત કરે છે તે બરાબર નથી. સાથે “ અમે દાન કર્યું છે ” એમ કહી ત્યાગ-બલિદાનવાળાનું સ્થાન ઝુંટવી લે તે પણ બરાબર નથી.
મહાત્મા ગાંધીજીએ જ્યારે અસહયોગ આંદોલન છેડયું હતું તે વખતે કેટલાક વકીલો, પૈસાદાર અને શિક્ષકો એમ કહેવા લાગ્યા કે “ અમે અમારી કમાણીમાંથી અમૂક રકમ આપવા તૈયાર છીએ.”
દેશબંધુ દાસ પણ તેમાં એક હતા. ગાંધીજીએ કહ્યું “મને તમારા પૈસાની જરૂર નથી. મને તો તમારી જરૂર છે. ત્યાગ અને બલિદાન માટે તૈયાર થઈને નીકળી આવે ! ”
તે વખતે અને આઝાદીની લડતના અનેક બીજા પ્રસંગોએ લોકો ગાંધીજીની હાકલ સાંભળી તે વખતના આંદોલનમાં જોડાયાં હતા. તેની પાછળ કેવળ ધર્મબુદ્ધિ હતી. એટલે જ ગાંધીજી હમેશાં આશ્રમમાં ઊતરતા. દિલ્હી જેવા શહેરમાં પણ હરિજનવાસમાં ઉતરતા; પણ ધનિકોને બેટી પ્રતિષ્ઠા ન આપતા.
ધર્મનું સ્થાન ધન કે જ્ઞાન બન્ને ન લઈ શકે, અને એ લેવાનું શરૂ કરે તો મૂઢતા ફેલાતી જાય. - મારવાડને એક દાખલો છે. ત્યાં જે મહીનાના ધમધોખ તડકામાં એક શેઠ અને પંડિતજી ઊંટ ઉપર સવાર થઇ બીજે ગામ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
