________________
શૈલક મુનિનું તપ ગયું; નિયમ ગયા; પ્રતિક્રમણ પણ બંધ થયું. પૂર્વાશ્રમના રાજા હતા એટલે વૈદ્યો પણ આરામ કરવાનું કહેતા. શૈલક મુનિને એ ફાવતું. પંથકછ પણ ગુરુજીનું મન ન દુભાય એ રીતે સેવામાં સંલગ્ન રહેતા.
અંતે કાર્તિક પૂર્ણિમા આવી. ચાતુર્માસિક પ્રતિક્રમણ કરીને ગુરુ પાસે ક્ષમાયાચના કરવા ગયા. ચરણ સ્પર્શ કર્યા કે શિક્ષક મુનિ કે પાયમાન થયા અને બોલ્યા ” કોણ છે આ દુષ્ટ ! કોણે મારી ઊંઘ બગાડી !”
શાંતભા પંથકમુનિએ કહ્યું : “ગુરુદેવ ! હું આપને શિષ્ય પંચક! માસીપાળી છે. પ્રતિક્રમણ કર્યું અને માફી માગવા આવ્યો હતા. પણ આપનો ચરણ-સ્પર્શ કરતાં પણ આપના આરામમાં ખલેલ પાડય; તેથી મને વારંવાર માફ કરો ! ”
પંથક મુનિ પગ પકડીને બેસી ગયા. શૈલક ઋષિને અંતરાત્મા જાગી ઊઠો : “અરે કયાં આ જાગૃત વિનીત શિષ્ય પંથક અને કયાં હું. તેને આળસુ ગુરુ શૈલક ! મારે જાગૃત થવું જોઈએ તેના બદલે હું જ પતન પામ્યો છું ! ધિક્કાર છે મને !” - તેમણે પંથકને બે હાથે ઊભે કરીને કહ્યું: “પંથક ! હું બહુવાર સૂત. તું મારો ખરો શિષ્ય છે કે તેં મને જગાડો. મારે તારી મારી માંગવી જોઈએ કે મેં તને કેટલું કષ્ટ આપ્યું ?”
બને ગુરુ-શિષ્ય ગળગળા થઈ ગયા. સવારે બને જાગૃત આત્માઓએ પ્રસ્થાન કર્યું.
આ રીતે ગુરુ જે ભૂલ કરે તે શિષ્ય ચેતવવું જોઈએ અને શિષ્યને તે ચેતવવાનું કામ ગુરુનું છે જ. તેજ બન્નેને ખરે વિકાસ થાય. ઉપરના પ્રસંગમાં પંથક મુનિએ જાગૃતિ રાખી અને વિવેકરૂપી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
