________________
ધર્મ મોટા ભાગે પરંપરાથી મળતો હેઈને તેને વારસાગત મળે છે. એવું નથી કે સત્ય સમજીને ઉત્કૃષ્ટ ધર્મમાં તેણે અગાઉથી ચોક્કસપણે નક્કી કરીને જન્મ લીધો છે. એ તે તેને વારસાગત મળે છે.
એથી કોઈ એવો દા કરે કે મારે જ ધર્મ ઊંચે છે અને બીજે નીચે છે તે તે કેવળ આવા અંધવિશ્વાસના કારણે જ કરે છે. કઈ પણ બુદ્ધિશાળી તેવા દાવાને સ્વીકારી શકશે નહીં.
પણ; દુર્ભાગ્યે ધર્માદ્ધતા એટલી બધી ફેલાઈ ગઈ છે કે અન્યધર્મવિલંબીઓને મારી નાખવા બાળી નાખવા વગેરે અત્યાચાર કરવાના પ્રસંગે ધર્મના નામે થાય છે.
ધર્મના નામે જ આપણા દેશના હિંદુસ્તાન-પાકિસ્તાન એવા બે ભાગલા પડ્યા. એટલે દરેક ધર્મના વિચારક પુરુષો પર એની જવાબદારી રહેલી છે કે તેઓ પિતતાના ધર્મમાં ચાલતા આવા અંધવિશ્વાસને દૂર કરાવે; સંશોધન કરે. મહાત્મા ગાંધીજીએ કહ્યું હતું : “જે જે ધર્મ પાળતા હોય તેને તે ધર્મમાં ચાલતા સડાને દૂર કરવાને, તેમાં સંશોધન કરવાને તેને પૂર્ણ અધિકાર છે. હું પોતે સનાતની છું એટલે સનાતન હિંદુધર્મમાં જે સડે છે તેને દૂર કરવા અને સંશોધન કરવાને મને પૂરો અધિકાર છે.” મહાત્મા ગાંધીજીએ તેમ કરીને બતાવ્યું હતું. ધર્મના નામે પાપાચારે
થડા વરસ પહેલાં આચાર્ય ચતુરસેન શાસ્ત્રીનું લખેલ “ધર્મ કે નામ પર” પુસ્તક વાંચ્યું હતું. તેમાં સપ્રમાણ તેમણે બતાવ્યું હતું કે ધર્મના નામે કેટલાક અત્યાચાર, વ્યભિચારો, અનાચાર, છેતરપીંડી, દગ, શોષણ, ધૃણા, મારામારી, કાપાકાપી વગેરે અનિષ્ટો ભારતમાં અને બીજા દેશોમાં થયા છે. ઘણીવાર આવું વાંચ્યા પછી એમ પણ મનમાં થઈ જાય છે કે ધર્મથી જમતને ફાયદે થવાના બદલે નુકશાન થયું છે. એટલે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
