________________
૧૩૪
લાગેલું રહેશે. કારણ કે તે દરેક ક્ષેત્રે અને દરેક પ્રાણીએ ધારણ, પિષણ, વર્ધન અને સત્વ સંશોધનને આત્મવત્ જે હશે તેથી તે જરૂર જણાતાં ક્રિયા આચરણ કર્યા વિના રહી શકશે નહીં. આ રીતે તે ક્રિયાવાદી પણ હશે. મતલબ કે ચાર ગુણોને તે સામુદાયિક જીવનમાં વણીને પાકો આસ્તિક થશે.”
શ્રી દેવજીભાઇ: “સાચે આતિક સિંહ વૃત્તિવાળે હશે. તે લાકડીને નહીં પકડે પણ લાકડી મારનારને જ પડશે. જગતમાં જે કાર્યો છે તેના ઉપર દેષારોપણ કરી લડવું, ઝધડવું અથવા બળવું, અકળાવું તે આકિતા નથી. ખરી રીતે તે જે નિમિત્ત-કારણોને મુખ્ય માને છે તે નાસ્તિક છે. તેના બદલે નિમિત-કારણને ગૌણ ગણી, ઉપાદાન કારણેને મુખ્ય ગણીએ તે આસ્તિતા છે. તેથી જ પિતાના પક્ષે નાનામાં નાના દેશને આસ્તિક મોટે ગણાવે છે અને પારકા ગુણને મોટો ગણે છે. પારકો દેષ પિતાને માની તેના તરફ કઠેર જરૂર બને છે અને તેને નિવારવા તપ આદરે છે અને દૂર કરે છે. તેથી તેને બીજાના દોષો પ્રત્યે ગુસ્સો આવતે નથી, આત્મનિરીક્ષણ સૂઝે છે.
શ્રી બ્રહ્મચારીજી: “તત્ત્વની દષ્ટિએ તે આત્માને કંઈ પણ નડતું નથી એટલે એ દષ્ટિએ તે બધા આસ્તિકજ ગણાય. પણ જે આત્માના બહાને અજ્ઞાનવશ યશ, નામ, રૂપ, વગેરે તરફ જુએ છે અને ચૈતન્યભાવ તરફ ગૌણ દષ્ટિએ જુએ છે તે નાસ્તિક છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
