________________
એક ગામમાં એક નવા મૌલવી સાહેબે પિતાને સિક્કો જમાવવા માટે કહ્યું: “કુરાને શરીફમાં કહ્યું છે કે નમાજ ન પઢવી!” તે તેના ઉપર ચર્ચા ચાલી. ઉહાહ થયા. બીજ ગામના એક મૌલવી આવ્યા ત્યારે ફરિયાદ કરી. તેમણે પેલા મૌલવી સાહેબને પૂછયું કે “એવું ફરમાન ક્યાં છે?”
તેમણે કહ્યું “કુરાનમાં !” ન દેખાવા કહ્યું કે તેમણે એક ઠેકાણે “નાપાક હોય તે” એમ લખવું હતું તેના પર અંગુઠે કીને બતાવ્યું—“જુઓ આશું લખ્યું છે?—“ નમાજ ન પડવી” બીજા મૌલવી તેમની ચાલાકી સમજી ગયા. તેમણે કહ્યું “આપ જરા પિતાને અંગૂઠ હઠાવે તે !” અંગૂઠો હઠાવ્યો તે તેની નીચે-“નાપાક હેય તે” એમ લખેલ હતું. પેલા મૌલવી હવે ચૂપ થઈ ગયા.
- શાસ્ત્રોના શબ્દો કે તેના અર્થો પકડીને ચાલવું એ જ બરાબર નથી. જેનસમાં તો સૂત્ર-અર્થ અને બન્નેને એટલે કે એના આશયને આગમ રૂપે માનેલ છે. તે છતાં ત્યાં “એક અક્ષર ઓછો કે અધિકે કહે તે અનંત સંસાર વધે” એના ભાવને નહીં પકડતાં શબ્દ ન છૂટે એ રીતે પકડીને ઘણું બેસી જાય છે. એને ભાવ એ છે કે અક્ષરકત અને અનારત એ બન્નેમાં અક્ષરરૂપે કે અનક્ષરરૂપે શ્રુતજ્ઞાનના ભેદો સત્ય-સ્વરૂપે હોય છે. ભાવ એક હોવા જોઈએ. . કેટલીકવાર ઘણા લોકો શાસ્ત્રના શબ્દના સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણ કરી શકતા નથી. એટલે તેઓ નરકે જશે કે સંસાર વધારશે, એવું નથી; જે તેમને ભાવ સ્પષ્ટ હોય તો! જેનેમાં કે હિન્દુઓમાં એવા ઘણા પ્રસગે છે જ્યાં કેવળ ધ્યાન જગાડવાથી પણ પરમતત્વની પ્રાપ્તિ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
