________________
કાળજી રાખવી જોઈએ અને નાસ્તિકતા ઉપર રચાયેલ આ પ્રતિષ્ઠા પામેલો સામ્યવાદ ન પ્રવેશે તેની વધુ કાળજી રાખવી જોઈએ. સામ્યવાદને નબળું ગણવાનું કારણ એ છે કે વિરોધીઓ-દેશબંધુઓ હોય તો પણ તેની કલેઆમ કરવામાં કે તેને યંત્રણા આપી પાડવામાં એ લોકો પાછા રહેતા નથી અને આજે જગતના કેટલાયે દેશમાં ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે પ્રેમથી સમાનતા આણવાને બદલે હિંસા પ્રગટાવી ખુનામરકી એના નામે ચાલે છે.
(૩) ત્રીજી વાત જોડાણ અટકે નહિ કે ગતિ ધીમી પડે નહિ, ઘણીવાર કેટલાક ભાઈ બહેનેને આક્ષેપ હોય છે કે “સંતબાલની વાત સાચી હોય છે પણ એ ઉતાવળ બહુ કરે છે.”
એમની એ વાત સાચી છે. પણ હું તપ્યું હોય ત્યારે જ ઘા મારવો જોઈએ. ઉતાવળ એટલા માટે કે અનુબંધની ગતિ અટકી ન જાય. એથી કદાચ ભૂલો થઈ જતી હશે પણ સંસ્થાકીય વાત હોવાથી સંશોધન થઈ જાય છે. કેટલીક વાર આવેશ આવી જાય છે. પણ તે સુસંસ્થા ઉપર પ્રહાર થાય છે ત્યારે. એના કારણે આવેશ ઉતાવળ થઈ જાય છે અને એ હિંસાને દેણ છે. પણ, હું સત્ય અને ન્યાયને જોઉં છું. સામુદાયિક રીતે જોઉં છું તે ન્યાય પહેલો આવે છે એટલે જરાક કુણી નજરે જોઉં છું. એટલે સંસ્થાને માનતા હોય તેવાં કેંધી અને આવેશવાળા માણસને જોઉં છું તે પણ તેઓ મને ગમે છે.
(૪) થી વાત છે વ્યક્ત અવ્યક્ત જગતને તાળે મેળવવાની એ સંબંધમાં હું એક વરસ મૌન સાથે એકાંતમાં રહ્યો. એકબાજુ એકાંત અને બીજી બાજુ આખા વિશ્વને બજે લઈને ફરવું એમાં ઘણું માનતા નથી. પણ, અનુબંધકાર તરીકે ઋષભદેવ, મહાવીર, બુદ્ધ, દયાનંદ, રામકૃષ્ણ ગાંધીજી વગેરે દરેકના જીવનમાં મૌન એકાંત અને વિશ્વ વિચારણું મુખ્યત્વે રહ્યાં જ છે.
ધોળકામાં ચાતુર્માસ પ્રવેશ કરતાં જ સારા ઉપવાસ કર્યા; કારણકે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
