________________
ર૬પ
દર્શન માટે જે તત્ત્વ ખૂટતું હતું તે મળી જાય છે. અવ્યક્ત બળ તેમને એને સાક્ષાત્કાર કરાવે છે. તે વખતે એક વારાંગના આવે છે અને તેમને સત્ય દર્શન થાય છે. ક્યાં વારાંગના અને ક્યાં ભગવાન બુદ્ધ? પણ અવ્યકત બળ ગમે તેવા માધ્યમ વડે પ્રેરણા, અનુભવ કે સાક્ષાત્કાર કરાવે છે એમ માનવું પડે છે.
ભગવાન રામને વનવાસ વખતે અવ્યકત બળ ઉપર અપાર શ્રદ્ધા હતી. તેથી જ ચૌદ વર્ષ લગી અનેક સંકટો વચ્ચે તેઓ અડેલ રહી શક્યા. અનેક અપરિચિત જ એમના મદદગાર બની ગયા. એની કલ્પના પણ તેમને અગાઉ ન હતી. સુગ્રીવ અને વિભીષણના તે એ વગર રાજ્યના રાજા બની ગયા.
ભગવાન કૃષ્ણના જન્મ વખતે કારાગારમાં કોણ સહાયક હતું ? એવી જ રીતે કંસ, જરાસંધ અને શિશુપાલે તેમને મારવા માટે અનેક ઉપાયો અજમાવ્યા ત્યારે કણ અવ્યક્ત રીતે સહાયક હતું? જે ગેપ અને ગોપીઓને તેઓ જાણતા પણ ન હતા તે જ એમના ભક્ત બની જાય છે. આમ અવ્યક્ત બળની મદદને સાક્ષાત્કાર શ્રી કૃષ્ણને થયો હતો.
૧૯૪૩માં ગાંધીજીએ ૨૧ ઉપવાસ કર્યા હતા. તે વખતને એક પ્રસંગ છે. 'રની ઓગસ્ટમાં તેમને તથા તેમના સાથીઓને પકડીને જેલમાં પૂરી દીધા હતા. એક બાજુ તેફાન અને બીજી બાજુ દમન ચાલતું હતું. કેટલાક સમાજવાદી નેતા ભૂગર્ભમાં ચાલ્યા ગયા હતા. બધું કર્યું–કરાવ્યું ધૂળભેગું થતું હતું ત્યારે ગાંધીજીને મથન જાગ્યું કે ભારે શું કરવું જોઈએ. એ મંથનમાંથી ૨૧ ઉપવાસની સ્કૂરણા થઈ સાથે સાથે તેમને એ વિચાર પણ દઢ થયો કે “મારે અત્યારે મરવું નથી!” પણ રાષ્ટ્ર ઉપર આ આફતના સમયે પ્રભુ પાસે ૨૧ ઉપવાસ કરી આત્મબલિદાન આપ્યા સિવાય છૂટકો નથી. એ ઉપવાસમાં તેમણે લીબુના પાણીની છૂટ રાખી હતી. એમના ઉપર તે વખતે ઘણું પ્રહાર થયા, આક્ષેપ આવ્યા પણું એમાંથી હેમખેમ પાર ઉતરી ગયા. આની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
