________________
૨૪૪
કોલેજો વગેરે પણ ત્યાં જ છે. આ વસ્તીના ફુગાવાને શહેરમાંથી કાઢવાની જરૂર છે. એટલે ગામડાઓમાં છેલ્લામાં છેલ્લી ઢબનું ટેકનિકલ જ્ઞાન આપતી વિદ્યાપીઠે ઊભી કરવી જોઈશે. યંત્રને લગતી મૂડી વગેરે જોઈએ એને ઉકેલ પણ સહકારી પદ્ધતિ વગેરેમાંથી મળી શકશે. નાના નાના વિજળીથી ચાલતાં ગૃહ-ઉદ્યોગની ગોઠવણું ગામમાં થાય તો ગામની જે પ્રા શહેર તરફ જઈ રહી છે તે અટકે. એની સાથે જ શહેરને મધ્યમ વર્ગનો માનવી કે ગામડાના બુદ્ધિજીવી લોકોને, ટેકનિકલ તેમ જ વહીવટી કામમાં ખપાવી શકાય. આમ લોકોના ઘણા પ્રશ્નોને ઉકેલ આવી શકે.
એ સિવાય શહેરમાં માતાઓનાં સંગઠનેથી નવી પ્રજાને વળાંક આપવો જોઈએ. એ કામ કેવળ માતાઓજ એટલા માટે કરી શકે કે એમની પાસે તપ, ત્યાગની શક્તિ, સહિષ્ણુતાની શક્તિ પડેલી છે. માત્ર તે શકિતને જાગૃત કરીને નૈતિક અને સાંસ્કૃતિક ઉત્થાનના કામોમાં જોડવામાં આવે છે, તાલિમનું-શિક્ષણ-સંસ્કારનું મોટું કામ માતાએ દ્વારા થઈ શકે એમ છે. આજે ધર્મગુરુઓ કે શિક્ષકો ભલે ગમે તેવી સારી તાલિમ આપે પણ, ઘરમાં માતા જે તાલિમ આપી શકે અને સંસ્કાર રેમ શકે; તે બીજે કયાંયે નહીં મળે. સાથે સાથે મધ્યમવર્ગની આર્થિક સ્થિતિ સદ્ધર કરવામાં માતાઓ પૂરક બની શકે. “સ્ત્રી શૂદ્રો ના ધીયાતામ” એટલે કે સ્ત્રી અને શૂદ્રોને શાસ્ત્ર નભણાવવાની વચગાળાની પરિસ્થિતિ હવે નથી રહી. ભગવાન મહાવીરના પ્રયત્નોથી એ દિશામાં પરિવર્તન થયેલું, પણ એ પરિવર્તનને જાગૃતિ રૂપે ફેરવવામાં ગાંધીજીએ સત્યાગ્રહ વખતે ઘણું કામ કર્યું હતું. પરિણામે આખા વિશ્વની રાષ્ટ્ર સંસ્થાના પ્રમુખ પદ સુધી સ્ત્રીઓ જઈ શકે એવી આજે ખાતરી થઈ ચૂકી છે. સ્ત્રી જાતિને નવો વળાંક આપવામાં આવે તો ઘણું મોટું કામ તે કરી શકે એમ છે. દુનિયાનાં બધા પ્રવાહને સાંકળનારઃ
માતાઓના અલગ સંગઠનેની વાત પ્રમાણે શહેરી મજૂરે–
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
