________________
૨૪૩
લોકસંગઠનનાં વધારે ભાગે કર્યા અને તેમાં માતસમાજે અને પછાત વર્ગોને પણ લેવાને ઉલ્લેખ કર્યો છે.
નવાં પરિબળોમાં પછાત વર્ગને ખાસ કરીને લેવાનો છે. એમાં ઝાડૂકામદારો, ચમાર, વણકરો, મિલમજૂરે, મજૂરો વગેરેને સમાવેશ થઈ જાય છે. ગામડામાં વણકરીનું કામ ભાંગ્યું એટલે લોકો શહેરોમાં આવ્યા. એટલે શહેરમાં માતૃસમાજે સાથે શ્રમિક-મંગઠને પણ ઊભાં કરવા પડશે. શહેરોમાં તે ઉપરાંત મધ્યમ વર્ગની સ્થિતિ પણ દયનીય છે તે અંગે વિચારવાનું છે. એ લોકો નથી મજૂર વર્ગમાં કે નથી બીજા કોઈ વર્ગમાં એટલે એ લોકોને કોઈ જુદુ સંગઠન થાય એવી ઈચ્છા નથી. કારણ કે એ લોકોને જેટલા ટકા ભાગ હોવાનો અંદાજ માની શકાય તેટલા ટકા તેમને લેવાની જોગવાઈ ગામડાના ત્રણેય લોકસંગઠનમાં રાખવામાં આવી છે. એવી જ જોગવાઈ શ્રમિકસંગઠનમાં છે. માતૃસમાજોમાં પ૦% મધ્યમ વર્ગના બહેન અને ભાઈઓને લેવાની જોગવાઈ રાખી છે. આ જોગવાઈ તેમને પગારદાર કાર્યકર્તા તરીકે લેવા રૂપે મજૂર-સંગઠન, માતૃસમાજોમાં છે અને ગ્રામસંગઠનમાં ૧૦% પગારદાર પ્રતિનિધિ તરીકે લેવાની જોગવાઈ રાખવામાં આવી છે. અનુબંધ વિચારધારાનું લક્ષ્ય એ છે કે ભવિષ્યમાં શહેરે ગામડાંના પોષક બને અને શેષક ન રહે. શહેરે ગામડાનાં પૂરક બને એમ કરવાનું છે. ગામડામાં બુદ્ધિ અને સૂઝ બને છે પણ વહીવટી તાલિમ નથી. ત્યારે મધ્યમ વર્ગમાં બુદ્ધિ અને વહીવટી શક્તિ બને છે. એમની પાસે માત્ર મૂડી નથી. એ મૂડીની જોગવાઈ સંગઠને દ્વારા કે પ્રાયોગિક સંઘ દ્વારા કરવી પડશે. સાથે જ વધતા જતા ટેકનિકલ જ્ઞાનને લાભ ગામડાને મળે તે માટે થોડાક ટેકનિશિયનોને ગામડાઓમાં મોકલવા પડશે. આથી ગામડામાં રૂપાંતરની પ્રક્રિયા ભવિષ્યમાં ઊભી થઈ શકશે.
'આમ પણ શહેરે કંટાળ્યા છે. કારણકે ધર્મસ્થાનકો ત્યાં વધારેમાં વધારે છે; મેટા ઉદ્યોગે ત્યાં જ કેન્દ્રિત થઈ રહ્યા છે તેમ જ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
