________________
૨૧૧
પ્રશ્નો ઉપર ધ્યાન આપવાનું હતું. એટલે તેમણે તે વખતે વિચાર કર્યો કે કોંગ્રેસ તેમજ લોક સેવક સંગઠન બને જરૂરી છે; પણ વધારે જરૂરી કેંગ્રેસ હેઇ, તેમણે લોકસેવક સંગઠનનું વિસર્જન કરી નાખ્યું; અને
સંગઠનને વધારે મહત્વ આપ્યું. રચનાત્મક કાર્યકર કે સેવકને આવા પ્રશ્નોમાં ધીરજ રાખી, શ્રદ્ધાપૂર્વક જે વધારે ઉપયોગી હોય તેને મહત્વ આપતાં આવડવું જોઈએ.
() અવિરત પુરૂષાર્થ : “થાકે ન થાકે છતાંય હે માનવી! ના લેજે વિસામો!” એ પંક્તિ પ્રમાણે ઘણું ચાલે પણ થાકે નહીં એવું માનસ કાર્યકરનું હોવું જોઈએ. અવિરત કામ કર્યા પછી રાતના સૂવાનું થયું-બાર વાગ્યા. પણ, કઈ કામ આવ્યું કે તે તરત બેઠો થઈ જાય એવી કામ કામ અને કામની સતત જાગૃતિ અને પુરૂષાર્થ દરેક કાર્યકરમાં હોવાં જોઈએ. ઘણાને એમ થશે કે એવી પ્રચંડ શક્તિ દરેકમાં કયાંથી હોય? જો ધીરજ હશે; શ્રદ્ધા હશે તો આપોઆપ પુરૂષાર્થની આ શક્તિ પેદા થશે. ગાંધીજી આગળ વધ્યા તેનું કારણ તેમની સત્ય ઉપરની શ્રદ્ધા હતી. હું સાચે છું તે મને વાંધો ન હોઈ શકે ! સૂર્ય-ચંદ્ર ગતિ કર્યા કરે છે. કદાચ સૂર્ય વાદળાંથી ઢંકાઈ જાય પણ જેનામાં અનેક સૂર્ય પડયા છે તેવા સમર્થ આત્મતત્ત્વને વિશ્વાસુ વણથંભે અવિરત પુરૂષાર્થ કરતા જ રહેશે.
(૭) લેક શ્રદ્ધેય ચારિત્ર્ય : આ કમ વિશ્વદષ્ટિએ લીધે છે. જે વ્યાપકતાનું દર્શન નહીં હોય તે બીજા ગુણ હશે તે પણ માણસ નિષ્ફળ જશે. એટલે લેક શ્રધ્યેય ચારિત્ર્યને સાતમું સ્થાન આપ્યું છે. ચારિત્ર્યના બે ભાગ છે (૧) આર્થિક અને (૨) શારિરિક ચારિત્ર્ય. સ્ત્રીઓને વિશ્વાસ હોય કે આની પાસે જશું તે જરાય વાંધો નહીં હોય, એવી લોકશ્રદ્ધા હોય એ તે શારિરિક ચારિત્ર્ય થયું. તેવી જ રીતે પ્રમાણિકતા, હિસાબી ચોખવટ, નાની બાબતમાં પણ ગોલમાલ નહીં એ આર્થિક ચારિત્ર્ય – વિશ્વાસ થયે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
