________________
હતાં ત્યારે એ કુટુંબ અમારી પાસે આવ્યું તે વખતે બહેન જે છાતી ફાટ રૂદન કરે અને “બકરાં કાપે એ રીતે મને કાપે” એવી ભાષા વાપરે. એ જોઈને મને થયું કે આવા લગ્નનું શું પ્રયોજન ! આવેશમાં આવીને આ રીતે લગ્ન થાય, છોકરાંઓ થાય અને કલેશ કે વિષમતા વધે એ રીતનું મિલન કોઈ કામનું ખરું ?
એ જ રીતે સૌરાષ્ટ્રમાં કેરલની એક હરિજન કન્યા સાથે એક કાર્યકરનાં લગ્ન થયાં. તે કુટુંબ પણ મળેલું. તેમાં ભાઈ ઘણું સહન કરે પણ મેળ ન મળે.
આ વાત ઉપરથી એવું લાગે છે કે ભલે હૃદયથી એક ગણીએ પણ લગ્ન જેવી બાબતમાં નાતમાં પરસ્પર થાય તે જ સારું છે. જમવાને પ્રશ્ન જૂદ છે કે ગમે તે નિરામિષાહારીને ત્યાં જમી શકાય પણ લગ્ન–વહેવારમાં ઘણો વધે આવે છે.
લગ્ન અંગે વધુમાં વધુ ઉદાર એટલે હદ સુધી જ થવું જોઈએ કે એક સંસ્કૃતિ અને એક રિવાજવાળામાં લગ્ન થાય તે જીવન વહેવાર સુખથી ચાલી શકે. અલબત્ત ગુરુદેવ કહે છે તેમ બન્ને પિતાને ધર્મ પાળે અને બાળકનું નામ સ્ત્રી ઉપરથી અને બાલિકાનું નામ પુરૂષ ઉપરથી પાડવામાં આવે તે આગળ જતાં આત્મીયતા આવી શકે પણ વચલા ગાળાની અવદશાનું શું ? એ મિશ્ર બાળકોના રેટી-બેટી વહેવારનું શું? વળી જે જાતિના એ કન્યા અને મુરતિયા હોય તે જાતિના બીજા નરનારીઓને, તેમની કન્યા કે મુરતિયાની તંગી પડે તે તેમનું શું? આ ઉપરથી મને લાગે છે કે બેટી વહેવારની વાત બરાબર નથી.”
ઉપસંહાર
ઉપરોક્ત પ્રશ્ન પરત્વે ખૂબજ ચર્ચા ચાલેલી અને અંતે તારણ એ નીકળેલું કે બન્ને કુટુંબની સમ્મતિથી આવાં લગ્ન થાય અને તેમાં પણ સંયમ અને સગુણ મુખ્ય હોય તે સારૂં. સાધુ સાધ્વીઓ કે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
