________________
૧૩૧
ગામડું સરળ છે કોઈ પણ ન વિચાર મૂકતાં તે તરત અપનાવી શકશે નહીં, પણ તેનું હૈયું સરળ અને કોમળ છે એટલે ત્યાં નવા વિચારોનું વાવેતર થઈ શકશે. તે ઉપરાંત જનસંખ્યા પ્રમાણે આજે પણ પોતેર ટકા ઉપરાંત વસતિ ગામડાંમાં છે. એટલે લોકશાહીની રીતે ટકવામાં ગામડાંને પ્રથમ વિચાર કરવો પડશે. લોકશાહીમાં જે સત્ય
અને અહિંસાની શક્યતા છે. તે સરમુખત્યારશાહીમાં નથી. એટલે બે વિકલ્પમાં લોકશાહીને જ પસંદ કરી છે. લોકશાહીમાં લોકો મુખ્ય રહેશે. દુનિયાના બીજા ભાગોમાં છે તે પ્રમાણે પક્ષીય લોકશાહી, જે આગળ જતાં સરમુખત્યારશાહીનું જ સ્વરૂપ લે છે તેવી લોકશાહી જોતી નથી. આજે જે રીતની ભારતની સમાજવાદી લોકશાહી છે તેને જ જગતમાં પ્રેરણા પાત્ર બનાવવાની છે. તે એકલી રાજ્ય સંસ્થા કોંગ્રેસથી નહીં થઈ શકે પણ તે માટે સમાજ કાર્ય કરી શકશે. આ સમાજ ગામડાંમાં પડે છે. આજે ગામડાં સામે મોટો ભય શહેરને છે; પણ ગામડાંનું સંગઠન થતાં તે ટકી શકે અને આદર્શ પણ બની શકે.
ગામડાંને ટકાવી રાખવાનુ જીવાડવાનું બીજું કારણ એ છે કે તે જીવવા માટેની સામગ્રી, ખોરાક, પોષાક વગેરે આપે છે. કાચો માલ ત્યાં જ તૈયાર થાય છે. છેલ્લાં દાયકામાં કેવળ ૧૫ થી ૨૦ ટકા જેટલી વસતિ ગામડામાંથી શહેરમાં જતાં, કાચા માલના ઉત્પાદનમાં મોટો ફરક પડી ગયો છે અને અનાજ વગેરે પરદેશથી મંગાવવાની જરૂર આવીને ઊભી રહી છે.
આના કરતાં પણ વધારે વિશેષતા તે ગામડાંની સંસ્કૃતિની છે.. રાજ્ય સામે કોઈ પણ પ્રકારનું આંદોલન ન્યાય માટે ઉપાડે ત્યારે નૈતિક બળ જોઈએ; સત્ય અહિંસા જોઈએ. તે ગામડાંમાંથી જ મળી શકે. ગાંધીજીએ સામુદાયિક અહિંસાના પ્રયાસ કર્યા તે ભારતીય જનતાના સહારાથી ગામડાંમાં જે પ્રયોગો થયા તેમાં ગામડાંએ પૂરેપૂરો સાથ, આપે. બારડોલીમાં, યૂ. પી. માં, ખેડા જિલ્લામાં, મીઠાની લડતમાં ગામડાઓ મોખરે રહીને મદદ કરી છે; સ્વયંસેવકોને પિ ખ્યા છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
