________________
ચર્ચા-વિચારણા અનુબંધ એ સ્વાભાવિક છે
શ્રી માટલિયાએ આજની ચર્ચાને પ્રારંભ કરતાં કહ્યું : “આજે સવારના મુનિશ્રી સંતબાલજીએ રાજકીય સંસ્થા તથા અનુબંધ વિચારધારાનાં ચાર અંગે ઉપર ઠીક ઠીક કહ્યું છે. હું એની તાવિક બાજુ રજૂ કરૂં છું.
અનુબંધની વાત સ્વાભાવિક નથી એમ કોઈ માનતું હોય તે મારે એ આગ્રહ છે કે આમ માનનારે સૌથી પહેલાં પિતાના શરીરને જ વિચાર કરવો જોઈએ. ગર્ભાધાનને પહેલે જ દિવસથી આંખ, લીવર, હાડકાં રચાય છે. ચામડી, વાળ વગેરે બધું એક જીવ છતાં સૂક્ષ્મદર્શક યંત્રથી જોઈએ તો હજારે જંતુઓ એ કામમાં લાગે છે. અનુબંધપૂર્વક, તાલબદ્ધ થઈ આ બધા ય જંતુઓ કામ કરે છે. જૈન પરિભાષા પ્રમાણે તો મનુષ્યના એક દેહમાં ખુદ સમૂ ઈિમ મનુષ્પો કેટલા બધા હોય છે ? લાળ, લીટ, મળ, મૂત્ર વગેરેમાં કરડે છે છે. મકાનની ઈટ મંડાઈને મકાન બનાવાય તેમ આ બધું રચાય છે. શકિતની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો તમામ પ્રકારની શક્તિઓ છે. આમ બધાં તો એક સાથે એક મનુષ્ય-દેહમાં વ્યવસ્થિત કામ કરે છે. વિશ્વરચનામાં મનુષ્ય એક નાના કોષ જેવો છે. જીવસૃષ્ટિનું કામ વ્યવસ્થિત થાય છે. સૂર્ય મંડળ અને તારા મંડળ, ગ્રહો અને નક્ષત્રો પણ ક્રમબદ્ધ ચાલે છે. આ તાલબદ્ધતામાં જરાક ફરક પડ્યો તો ભયંકર ઉકાપાત અને પ્રલય થઈ જાય. જળ હોય ત્યાં સ્થળ અને સ્થળ હોય ત્યાં જળ થઈ જાય. એવી જ રીતે ફેફસ, કીડની, અને ચામડી જરાક કામ છોડી દે ત્યાં લકવા વગેરે રોગોથી શરીર ઘેરાઈ જાય છે. ત્યારે કુશળ વિધ ઉપચારથી ઠીક કરીને તેને સરખું કરી દે છે. તેમાં જે અનુબંધ સ્વાભાવિક છે, તો કાચા માલનું ઉત્પાદન, આ ગ્રામસમાજ કરે, હૃદયની જેમ શહેરે માલને વિનિમય કરે અને રાજ્ય મગજની માફક
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
