________________
ર
.
આર્યોને યજ્ઞ એ મુખ્ય ધાર્મિક ક્રિયા હતી. તે પ્રશ્ન પરત્વે એ વિભાગ પડયા. યજ્ઞને ન સ્વીકારનારા કેટલાક નીકળ્યા તેઓ યજ્ઞ સ્વીકારનારા આર્યોથી જુદા પડયા, અને બન્ને વચ્ચે યુદ્ધ થવાથી યજ્ઞને ન માનનારાઓને આર્યાવત બહાર નીકળવું પડ્યું. તેઓ પર્શિયા-ઈરાનમાં જઈ વસ્યા ને જરથુસ્તના અનુયાયીઓ તરીકે જાણીતા થયા. તેઓએ પિતાના ઈશ્વરને અહુરમઝૂદ ( અણુમેષાવિન ) નામ આપ્યું, ને આર્યોના દેવ તેઓના દાનવ થયા અને આર્યોના દાનવ તેઓના દેવ થયા.
વેદમાં સુદાસ રાજાએ દસ અધમ જાતિઓને હરાવ્યાનું લખ્યું છે તેમ જ પારસીઓની ગાથા ઉસ્તનનૈતિમાં જરથુસ્તના શબ્દો યુદ્ધ તથા હાર બતાવે છે તે યજ્ઞવાળા આર્યો અને યશ ન માનનારા પારસી-આર્યો વચ્ચેનું યુદ્ધ બતાવે છે, જેને અંતે પારસી-આર્યો હારી તે ભૂમિમાંથી નીકળી ગયા ને ઇરાનમાં વસ્યા. તેમ છતાં તેઓ પાડોસી હતા એટલે અરસપરસ કાંઇ પણ વ્યવહાર તે રહ્યો જ. તેઓનાં પુસ્તકમાં સહીં, હરહેવૈતિ, રધા, હરીયુ (દીદાદ) શબ્દો છે તે સંસ્કૃત સપ્તસિંધુ, સરસ્વતી, રતા અને સરયુ શબ્દના જ અપભ્રંશ છે (આ સરય નદી તે હાલની તે નામની નદી છે તે નહિ, પણ પંજાબના પશ્ચિમ પ્રદેશની નદી છે.)
આ પારસી–આર્યો સમસ્ત આર્યોના જે દેવ હતા તેની વિરુદ્ધ થયા.તેઓને ધર્મ વિદએવો-દેવો વિરુદ્ધને Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, watumaragyanbhandar.com