________________
૨૩૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમે
યમરાજ કા ઈતના સાહસ નહીં હૈાતા કિ ઉસસે આંખેં ભી મિલાયે-પર કવ્યપાલન કે લિયે ઉન્હાંને આંખમૂદ કર અપના યમદડ ઉસ પર ચલા હી દિયા હૈ. અા નશ્વર શરીર સે ઉસકી આત્મા મુક્ત હૈ। ગયી ઔર અબ વહ જિસ વેગ સે સ્વર્ગ કી એર આવેગી, વે સબ તુમ દેખાગે!”
યહ કહતે હુએ નારદ ને દેવતાઓ કા નીચે દિખાયા ઔર ખેલે–“દેખે, ઉસકે વિયેાગ સે પૃથ્વી કૈસા વિલાપ કર રહી હૈ, સચમુચ પંચતત્ત્વ કે મેાહમય તંતુ મેં ખડા વિકાર ભરા હૈ. ઇસી કારણ પૃથ્વી કે તરતલ મેં વિષાદ ઔર વિલાપ સમાયા હૈ; કિંતુ જો પરમજ્ઞાની, ચૈાગીશ્વર, તત્ત્વાં કે તંતુએ કે સારહીન તથા નાશવાન સમઝ કર, ભક્તિપૂર્વક સદા ધૈર્યવાન ખના રહતા હૈ; વહી જીવનમુક્ત આત્મા હૈ, વહી આત્મા મેાહ કે સમસ્ત અંધા કે તાડ કર દાવે કે સાથ સ્વર્ગ મેં પ્રવેશ કર સકતા હૈ.'
'
દેવિયાં કે સાથ દેવતાગણ નીચે દેખ દેખ કર આશ્ચય કરતે રહે, સખને આનંદ સે હઁસ કર કહા—હમેં પૃથ્વી કા વિલાપ કરના અચ્છા લગતા હૈ, વહ અપને દવતી પુત્ર કે લિયે જિતના હી આર્ત્તનાદ કરતી હૈ, ઉતના હી હમેં સુખ મિલતા હૈ.”
નારદને કહા—હાં, તુમ્હે' કયાં નહીં. અચ્છા લગેગા ? તુમ લેાગ તે પૃથ્વી કી દિવ્ય આત્મા સે અપની સભાએ શેાભિત કરેગે; પર ઉક્ ! માતા વસુધરા કા વિલાપ મૈં દેખ નહીં સકતા! દેખા, ઉસ પ્રિય-યતી કે સ્વર્ગારાહણુ સે ભારતમાતા વિક્ષિપ્તસી હૈા રહી હૈ. મુઝે જા કર ઉસે સાંત્વના દેતી હૈ! અબ મૈં બિદા હાતા હૂઁ.''
નારદ સ્વ° સે વિદા હુએ ઔર વાયુમડલ મેં આ કર અતર્ધાન હૈ। ગયે.
(૨)
સ્વર્ગોં મેં કાલાહલ હુઆ, સભા દેવતા પ્રસન્નચિત્ત હા કર ઉત્સુક થે. સભી દેવિયાં ઔર અપ્સરાએ રંગબિરંગે ફૂલેલં સે અપને સજાયે વ્યાકુલ હા કર તિલમિલા રહી થી.
ઇતને હી મે' ચિ'તાગ્રસ્ત ઈંદ્ર અપના સિહાસન સે નીચે ઉતરે- અપને અખાડે કે ત્યાગ કર બાહર આયે ઔર અન્ય દેવતાઓં સે ખેાલેઃ–“આજ બહુત સમય કે બા; મેરા સિંહાસન ક્રિ કાંપ ઉઠા, જિસસે મુઝે ભય માલૂમ હુઆ કિ મેરા સિંહાસન લેને કે લિયે કાઇ મહાન ચેગી કઠિન વ્રત કર કે યહાં સ્વર્ગ મેં આ રહા હૈ. ઉસકા દમન કરને કા દિ કાઇ ઉપાય હેર તા ખતા, ઔર મેરે સ્વ કા મેરે લિયે બચાઓ.''
એક દેવતા ને કહા–આપ ધબરાયે' નહી; વહુ ન કાઇ શત્રુ હૈ, ન સાધારણ પ્રાણી હૈ— ન ત્રિશંકું હૈ; જો આપકે સ્વર્ગ કે સિંહાસન છી લાલસા સે આ રહા હૈ ઔર આપ ઉસકા સહજ હી મેં દમન કર દેગે, ઐસે ઐસે અસંખ્ય સ્વ ઔર અખિલ વિશ્વ બ્રહ્માંડ કા રાજસિહાસન ભી ઉસ મહત્ આત્મા કે લિયે તુચ્છ હૈં.’'
દૂસરે દેવતા ને ઇંદ્ર કા સાવધાન કરતે હુએ કહા-આપ તે અપને અખાડે મે મસ્ત રહતે હું હમ લોગોં કા અપને દિવ્ય જ્ઞાન કે દ્વારા બહુત પહેલે હી યહ માલૂમ હા ચૂકા હૈ,કિ પૃથ્વીપર કા એક મહાન તપસ્વી આ રહા હૈ-ઉસ દિન આકાશ કા એક નક્ષત્ર ભી ટ્રેટ કર ગિરા થા, જિસને સૂમડલ નીચે વાયુમડલ કા પ્રકાશમાન કર દિયા થા. દેખિયે, વહુ વાયુમંડલ જો સદા અધકાર સે આચ્છાદિત રહા કરતા થા, દસ સમય ભી કૈસા પ્રકારમાન હેા રહા હૈ. ઇંદ્ર ને વિસ્મય સે કહા-હાં, સચમુચ નીચે વાયુમ`ડલ કૈસા પ્રજ્વલિત હૈ ગયા હૈ ! ક્, મૈં બહુત હી એખબર રહેતા .”
ઇતને મે' હી ઈંદ્ર ભગવાન મૂર્તિ સે અપને અપને રથપર બૈઠે, ઔર સારથિ સે એટલે— “મેરા રથ સૂર્ય કે નિકટ લે ચલે !”
ઇચ્છાગામી રથ ઇંદ્ર કા લિયે સૂર્ય કે નિકટ પહુંચા. અબ ઇંદ્ર ને અપને સહસ્ર ચક્ષુ સે સ્પષ્ટ દેખા—અગ્નિશિખા કી તરહ પ્રજ્વલિત કાઇ આત્મા અત્યંત તીવ્ર વેગ સે પૃથ્વી સે વાયુમાંડલ ફી એર ચલી આ રહી હૈ.
ઇંદ્ર ને સૂર્ય સે પૂછા−“હુ કૌન ાિઇ સે ચલા આ રહા હૈ ? દેખા, અગ્નિકી તરડ પ્રવ–
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com