Page Text
________________
૧૬૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ પાંચમો નહીં જાગે કિ ગરીબે કી વૃદ્ધાવસ્થા કૈસી ભયંકર હતી હૈ. ગ્રીષ્મ, વર્ષો ઔર શીત કી નિર્દય કઠેર યંત્રણાઓ કે સહનેવાલે ઈસ વૃક્ષ કી છાયા મેં બૈઠ કર વૃદ્ધ કે દુઃખ કો તુમ ક્યા જાને? દિનરાત ઈન અ મેં સુધા કી જે આગ નિરંતર ધધકતી રહતી હૈ ઉસકા અનુભવ તુમહે ભગવાન કભી ન કરાયે બેટા ! ”
જાઓ, જાઓ ! મેં તુમ્હારી આંખે મેં કરૂણા કા દર્શન કર રહા હૂં, અપની આત્મા કે દુ:ખી ન કરે. યહાં તો સંસાર મેં દુઃખ હી દુઃખ ભરા હૈ, દુઃખ કા સાગર ઉમડ રહા હૈ, બેટા! તુમ કિસ-કિસ કે દુ:ખ સે દુ:ખી હોગે? તુમ તે રાજ કરને કે આયે હો. જાઓ ! તુમ કિસ-કિસ કે દુ:ખ કે હરોગે બેટા ?”
“ક્યા મેં કેવલ રાજ કરને હી આયા દૂ? સંસાર મેં સબ દુઃખ હી દુ:ખ ભરા હૈ, ઇસ વૃદ્ધ કી વાણું મેં કિતની પીડા હૈ? યા વૃદ્ધાવસ્થા સબકી ઐસી હી હોતી હૈ, તાત ભી તો. વૃદ્ધ હી હૈ; પર વહ તો ઐસે દુર્બલ ઔર દીન નહીં હૈ. યહ વૃદ્ધ ઠીક હી કહતા હૈ. રાજા કી વૃદ્ધાવસ્થા ઔર ગરીબે કી વૃદ્ધાવસ્થા મેં મહાન અંતર હતા હૈ, ઉનકી પરિચર્યા કે લિયે સેંકડે પરિજન હૈ, યહાં ઇસ વૃદ્ધ કે કૌન પૂછતા હૈ ?”
હે વૃદ્ધ ! મેરે તાત ને કભી તુમહારી સહાયતા કી થી યા નહીં? કિસીકે તુમ્હારી સેવા કે લિયે ભેજ થા ?”
કુમાર! તુમ નિરે અબોધ હો, તુમહારે પિતા કે રાજ્ય મેં ઔર ઈસ પૃીતલ પર કરડે સ્ત્રી-પુરુષ પ્રતિદિન વૃદ્ધાવસ્થા કી રાહ પર ચલતે રહતે હૈં તુમ્હારા પિતા અકેલા કિસ-કિસકી સેવા કર સકતા હૈ?”
તબ તો મેં ભી ઉસી સિંહાસન પર બેગા, યા મેં ભી ઈસ સંસાર કી સેવા કરને લાયક ન રદૂગ ? ફિર એસે રાજૈશ્વર્ય એ કયા લાભ ? ફિર ઇસ રાજ્ય–સત્તા, દસ અખૂટ સંપત્તિ, ઈન બહુમૂલ્ય વસ્ત્રાભરણ, ઇન સેંકડે પરિજન કા કયા પ્રોજન હૈ? યા એક યા દો હી શરીરે કી સેવા કે લિયે ઇતને સેવકે કી જરૂરત હોતી હૈ? કયા ઉહી કે લિયે યહ ભોગસામગ્રી હૈ ? અરે ! અબ તક મેં કિતને અંધકાર મેં દૂ, સ્ત્રિ કી ભાંતિ શરીર કે વસ્ત્રાભરણે સે સજાને કે અતિરિક્ત મુઝે ઔર કેાઈ બાત હી નહીં સિખાઈ ગઈ, ક્યા સબ રાજકુમારે કે યહી શિક્ષા દી જાતી હૈ? પતા નહીં પિતાજી કી બુદ્ધિ મેં ક્યા હૈ ગયા? ઉનકે સચિવ, મંત્રી ક્યા ઉë સત્પરામર્શ દેતે હૈં ? સચમુચ જીવન એક ગંભીર સમસ્યા હૈ, મુઝે ઇસે હલ કરના હોગા. યે ભોગવિલાસ મેરી આત્મા કે કલંકિત ન કર સકેંગે. અંતસ્તલ સે એક આવાજ કહતી હૈ, તેરા રાજત્વ શેલૂ ઔર િકી ભાંતિ શરીર કે સજાને મેં નહીં, માનવજાતિ કી સેવા મેં હૈ.”
(“ત્યાગભૂમિ'ના એક અંકમાં લેખક શ્રી. ૧૦ મ૦)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034614 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1930 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 22 MB |