________________
૩૦૪
શુભસંગ્રહ-ભાગ ચોથા કલ સાહબ! મેં કિલે મેં અકેલા હી થા !”
ક્યા તુમ અકેલે છે? અકેલે હી ઉસ દુર્ગ કી રક્ષા કી હૈ?” વીર ડોવન ને વિનીત ભાવ સે ઉત્તર દિયા-“જી હાં, મેં અકેલા હી થા.”
સૈનિક ! તમને ક્યા દેખ કર ઐસે દુસાહસ કે કામ મેં હાથ ડાલા થા ?' બજૂક કે ભાર સે નિપીડિત મસ્તક કે ઉનત કર કે વહ વૃદ્ધ ત્રિનેડિયર બેલા:
ઔર કુછ નહીં, કેવલ કાન્સ કે ગૌરવ કે સંકટાપન દેખા થા-”
સબ લોગ વિસ્મય પૂર્વક વર્ન કે મુંહ કી ઓર તાકને લગે. વહ કર્નલ સાહબ વીરતા કે પ્રતિ સન્માન પ્રદર્શિત કરને કે લિયે શીધ્ર હી અપને શિર પર કી ટોપી ઉતાર કર બેલે –“પ્રિનેડિયર ! મેં તુમ સલામ કરતા હૂં. તુમ વીર હી નહીં, વીર શિરોમણિ હે,
કર્નલ ઇતન કહ કર હી રહ ગયા. અપને આદમિયાં કે દ્વારા સભી બંદુક કે ફ્રેંચકેમ્પ મેં પહુંચવા દિયા, ઔર સહસ્ત્રો મુંહ રે ડોવન કી પ્રશંસા કરતે હુએ ફેંચ-સેનાધ્યક્ષ કે પાસ પત્ર ભી લિખા.
જિસ સમય ઇસ અમાનુષિક વીરતા કી અદ્દભુત કહાની નેપલિયન કે કાને મેં પહુંચી ઉસ સમય ડોવર્ન કે ઔર ભી ઉચ્ચ પદ દેને કે લિયે ઉસે બારંબર અનુરોધ કરને લગા; કિંતુ ડેવર્ન બોલાઃ-“મેં એક બિલકુલ સાધારણ ચિનેડિયર હૂં, મને અપને કર્તવ્ય કા પાલન કિયા હૈ. મેં ઝિનેડિયર ભર રહૂંગા.”
ઇસકે બાદ કુછ દિન ઔર બીતે. એક બાર એક ભીષણ યુદ્ધ મેં ડેવન કી મૃત્યુ હુઇ. કાન્સ એક અમૂલ્ય રત્ન સે હાથ ધે બેઠા. | કિંતુ ડોવન કી પરલોકગત આત્મા કે પ્રતિ વરસમ્માન દિખાને કે લિયે નેપોલિયન કી આજ્ઞા સે બહુત દિને તક ઉસ ગ્રિનેડિયર દલ કે લોગ કે અંદર એક સુંદર રીતિ પ્રચલિત થી.
પ્રિનેડિયર દલ કે લોગે કી જિસ સમય ગણના કી જતી. ઉસ સમય અન્યાન્ય સૈનિકો કા નંબર પુકારને કે સભ્ય ડોવન કા ભી નંબર પુકારા જાતા, ઔર ઉસકે ઉત્તર મેં ઉસ દલ કા એક સબસે વૃદ્ધ ઔર પુરાના સિપાહી કુછ પગ આગે બઢ કર શિર કી ટોપી ઉતાર ભક્તિ ઔર આદર કે સાથ હતા–
“વે યક્ષેત્ર મેં સમાધિસ્થ હે ગયે” | હિંદી માસિક “મહારથીના ઓકટોબર-૧૯૨૭ના અંકમાં લેખકઃ-શ્રી. ગણેશ પાંડેય)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com