________________
સમર્પણ બાલિદીપર અંતિમ ભાવના આજ ચાહે લાખ નવયુવક ઇન સ્વતંત્રતા કે મતવાલે કી તરહ ધીર વીર બન જાયે આર સ્વાતંત્ર્ય કી વેદી પર અપના સર્વસ્વ હોમ કરને કે કટિબદ્ધ હો જાય; પર ક્યા ઇન ચાર આદર્શપ્રિય દેશ કે અમૂલ્ય રત્ન કી ક્ષતિપૂર્તિ હો સકતી હૈ? ક્યા માતાઓ કે પ્યારે દુલારે પુત્ર ઉન્હેં ફિર મિલ સકતે હૈં? ક્યા બહને કે પ્યારે ભાઈ ઉનસે ફિર રાખી બંધાયેંગે, ટીકા લગવાયેગે? ક્યા માતાયે ઔર બહેને તુહે એક બાર-કેવલ એક બાર ફિર છ ભર કર દેખ સકેગી? મેરે વીર ભાઈઓ ! પૂરા સાલ હુઆ જબ લખનઉ કે ન્યાયાલય મેં બંદી કી દશા મેં તુમ્હારે દર્શન કિયે થે. તુમ્હારે સામને જાતે હી આદર સે મસ્તક અપને આપ ઝકા જાતા થા. ન્યાયાલય મેં પ્રવેશ કરે તે સમય તુમ્હારે ગગનભેદી “ભારત માતા કી જય” ઔર “વંદે માતરમ” કે નારે શત્રુઓ કે હું કે બેઠા રહે છે. તુમ્હારા ગર્વ સે મુસકરાના ઔર અપને કટઘરે મેં હંસતે હુએ ઇધર ઉધર ધૂમના દેખ હૃદય ફૂલ નહીં સમાતા થા. દિલ મેં રહ રહ કર યહ વિચાર આતા થા કિ યદિ યહ વીર સકુશલ કારાગાર સે છટ જાયે તો ભવિષ્ય મેં કયા નહીં બન સકતે. ઈન જૈસે વીરાં પર હી દેશ કા ભવિષ્ય નિર્ભર હૈ ઔર યદિ યહ દેશ કે નૌનિહાલ અકાલ હી કુલ ડાલે ગયે તો દેશ કી ક્યા હાલત હોગી. સેચતી થી કિ યા ઈન વીરાં કે દર્શન સે ફિર ભી નેત્રો કે સફલ કર સકૂંગી? પર વહ સ્વપ્ન સ્વપ્ન હે ગએ. હદય મેં જે આશંકા થી વહ સત્ય હુઈ. અબ તુમહારે દર્શન ફિર ન હેગે; પર ઈસસે તુમ્હારી બહિનૈ, તુમ્હારી માતાઓં દુઃખિત નહીં હૈ. ઉનકો યહ સંતેષ હૈ કિ તુમ વીરે કી મૌત મરે, તુમને વીર ગતિ પાઈ ઔર અક્ષય-સ્વર્ગ પ્રાપ્ત કિયા. ફાંસી કે તખ્ત પર ભી મર્દાનગી સે ખૂલતે ઔર હંસતે દેખ જિનકે શત્રુ ભી મુક્તકંઠ સે પ્રશંસા કરતે હો, જિનકી વીરતા-આદર્શ વીરતા ઔર અને સીમ દેશભક્તિ કે લિયે આજ કૌન એસા અભાગા હૈ જે નતમસ્તક ન હો રહા , જે મરને કે બાદ સબકે પ્રિય હો ગએ હૈં, ઉન પૂજ્ય વીર કી માતા ઔર બહેનેં હો કર મા વહ દુઃખી હોંગી? ઉન્હોને તો તુહે ઉસી દિન કેસરિયા બાગા પહના દિયા થા કિ જિસ દિન તુહે નૌકારશાહી ને અપના બન્દી બનાયા. ઔર તુમહારી ફાંસી કે બાદ ભી તો કહા હૈ કિ “મેં પુત્ર કી ઇસ મૃત્યુ સે દુઃખી નહીં દૂ, તુમ લોગ સત્ય ન છોડના ઔર સત્ય કે લિયે મર મિટના. મેં રામ સા હી પુત્ર ચાહતી હૂં.” કિતુ ભારત મા કે તુમ જૈસે લાલ કી બહુત જરૂરત હૈ, વહ તુમ જૈસે પાગલ પુત્રો કા વિયોગ અધિક દેર સહન નહીં કર સકેગી. દેખો! કિતની આતુર હે કર તુમહારી પ્રતીક્ષા કરી રહી હૈ. વીરા! આઓ, ફિર આઓ! જર્જરિત, વૃદ્ધા મા કો ઢાઢસ બંધાઓ, અપને ભાઈ બહને કે દેશ પર મરના સિખાઓ ઔર મા કો બંધનમુક્ત કરાઓ.
(“વીસંદેશ” માસિકમાં લેખિકા શ્રીમતી વિદ્યાધરી જહરી, વિશારદા)
Eવ
.
५२-समर्पण बलिवेदीपर अंतिम भावना माँ! मन्दिर में तेरे आया, तेरा स्नेह लुटाने को। माँ ! गोदी में तेरे आया, अपना दुःख घटाने को॥ हँसते हँसते बलिवेदी पर, अपना शीश कटाने को। 'व्यथित' अभागेदुखियों का,या, तेरा हाथ बंटानेको॥ हर्षित होकर तुम्हें समर्पण,भाव सुमन का “मनहर" हार। माँ ! करता हूँ प्रेमाञ्जलि को, अर्पितलो करलो स्वीकार॥
(“વીરસ દેશ માસિકમાં લેખકઃ-શ્રી. કૃપારામ મિશ્ર “મનહર”)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com