Page Text
________________
ર૭૨
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો હી સાથ કહીં બાહર ચલા ગયા, જિસસે એકનાથ કે વૃદ્ધ દાદા ચક્રપાણિછ ઔર ઉનકી સ્ત્રી અપને પ્રિય પૌત્ર કે અચાનક ચલે જાને પર અત્યંત ચિંતાતુર ઔર દુ:ખી હુએ. ઉન વૃદ્ધ-વૃદ્ધાઓ કે લિયે “ અધે કી લકડી” ભી જબ ઇસ પ્રકાર ગાયબ હે ગઈ, તબ ઉનકે દુ:ખ કી કથા. કયા કહી જાયેં !
ઈધર બાલક એકનાથ મંજિલ-દર-મજિજલ ચલતે હુએ દેવગઢ (દૌલતાબાદ) આ પહુંચા.. માગ ચલને કે ઉસ સમય આજ-કલ કે સે સુલભ સાધન નહીં થે. ઐસી દશા મેં પૈઠન સે. દેવગઢ પાંચને મેં ઉસ આઠ વર્ષ કે બાલક કે કસી સી કઠિનાઈમાં પડી હોગી, ઇસકી કલ્પના પાઠક સ્વયં કર સકતે હૈ; પરંતુ સદગુદર્શન કી ઉત્કટ અભિલાષા કે સામને એકનાથ ને ઉન કઠિનાઈ કે કુછ ભી નહીં સમઝા..
ગુરુ કા પરિચય ઔર દર્શન એકનાથ કે ગુરુ શ્રી જનાર્દન પંત એક કર્મનિષ્ઠ ગૃહસ્થ સાધુ થે. ચાલીસ–ગાંવ નામક ગ્રામ મેં એક પવિત્ર બ્રાહ્મણ-કુલ મેં ઇનકો જન્મ હુઆ થા. પહલે તે યે અપને ગાંવ મેં “દેશપાંડે” કે છોટે પદ પર રાજ્ય કા કામ કરતે થે; પરંતુ અપની વિદ્વત્તા, સદાચાર ઔર શુરવીરતા કે બલ પર અબ યે દૌલતાબાદ (દેવગઢ) કે બાદશાહે કે દિવાન બન ગયે થે. જૈસે થે રાજનીતિ-ધુરંધર થે, વૈસે હી સંગ્રામ-શૂર બી થે; ઔર થે વૈસે હી કટ્ટર ધર્માત્મા સાધુ ! મુસલમાન બાદશાહત કી દિવાનગીરી કરતે હુએ ભી યહ મહાત્મા અને ધર્મકર્મો મેં કભી તિલભર ભી ત્રુટિ નહીં હોને દેતા થા. યહ શાંકર મત કા પૂર્ણ અનુયાયી ઔર ગાણગાપુર કે પ્રસિદ્ધ નૃસિંહ સરસ્વતી કા પટ્ટશિષ્ય થા. ઈસને અપને તપેબલ સે ન સિફ હિંદુઓ કે હી, બદ્રિક હિંદૂ-ધર્મ-દ્વેષી યવને કે ભી ચકિત કિયા થા. ઈનકે શ્રી ગુરુ દત્તાત્રેય કા ઈષ્ટ થા ઔર બૃહસ્પતિવાર કે યે ગુરુ કી પૂજા, ધ્યાન ઔર ઉપાસના વિશેષરૂપ સે કિયા કરતે થે. ઇસ કારણ બાદશાહી દરબાર કી છુટ્ટી કા દિન ભી ગુરુવાર હી કર દિયા ગયા થા.
અસ્તુ. બાલક એકનાથ દેવગઢ પર પહુંચકર એકદમ ઉસી દિવાનખાને મેં પહુંચા, જહાં બઠે હુએ જનાર્દન પંત કુછ રાજકીય કાગજ-પત્ર દેખ રહે છે. એકનાથ ને દેખા કિ જનાર્દન સ્વામી કામ મેં લગે હૈ. ઇસ લિયે ક્ષણભર ચુપકે એક કેને મેં ખડે રહે. ઇતને મેં જ્યાંહી જનાર્દન પંત ને ઉપર કે સિર કિયા, ઉનકે આઠ વર્ષ કા એક સુંદર સૌમ્ય બાલક ખડા હુઆ દિખાઈ દિયા. મહાકવિ કાલિદાસ ને “શાકુંતલ” મેં કહા હૈ કિ કિસી રમણીય વસ્તુ કે દેખકર
ઔર મનહર શબ્દ કે સુનકર જબ સ્વાભાવિક રૂપ સે ચિત્ત કૌતૂહલવશ હોતા હૈ, તબ સમઝના. ચાહીએ કિ ઈસ વસ્તુ સે પૂર્વ—જન્મ કે અવશ્ય હી કુછ ન કુછ સંબંધ હૈ. જનાર્દન પંત ને સમઝ લિયા કિ યહ બાલક કેઈ સાધારણ બાલક નહીં હૈ. ઉસકે દેખકર ઉનકે હૃદય મેં પ્રેમ ઔર આનંદ કા સંચાર હુઆ. ઉન્હોંને બાલક કે પાસ મુલાકર બેઠાયા ઔર સમાચાર પૂછા.. એકનાથ કે ભી ગુરુ કા દર્શન કર કે બહુત સંતેષ ઔર આનંદ હુઆ. ઉસને ગુરુ સે અપને આને. કા ઉદ્દેશ બતલાયા. જનાર્દન પંત ને કહા “સમય આને ૫૨ ગુરુ-મંત્ર દિયા જાયેગા.”
ગુર-સેવા યોગ્ય ગુરુ સે યોગ્ય શિષ્ય કી ભેટ હો ગઈ. જનાર્દન પંત ને એકનાથ કે કિલે પર અપને પાસ હી રખ લિયા. આજ્ઞા-પાલન, નમ્રતા, કષ્ટસહિતા ઇત્યાદિ સદ્દગુણે સે એકનાથ બહુત જહદ અપને ગુરુ કે પૂર્ણ કૃપાપાત્ર બન ગયે, ચાહે જિતના કષ્ટ સહના પડે; પર ગુરુ કી આજ્ઞા વે કભી ન ટાલતે થે; ઔર ઉનકી સેવા મેં તિલ–માત્ર ભી અંતર ન પડને દેતે થે. જનાર્દનસ્વામી, અપને શિષ્ય કી પરીક્ષા લેને કે લિયે સમય સમય પર બડે બડે કઠોર ઔર સાહસપૂર્ણ કાર્ય કરને કી આજ્ઞા દેતે થે. ભયંકર ઔર ઘોર જંગલ મેં દુર્ગમ પર્વત પર જ કર તપસ્યા કરને કે સાધન બતલાતે થે, ઔર એકનાથ બરાબર ઉનકી સબ આજ્ઞાઓ કા યથાતથ્ય પાલન કરતે થે.. વે નિત્ય અને ગુરુ કે પાસ બૈઠકર અધ્યાત્મજ્ઞાન પર ચર્ચા કરતે થે ઔર જનાર્દન પંત ભી ઉનકે જ્ઞાનેશ્વર ઇત્યાદિ સાધુઓ કે અમૃતાનુભવ, જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા ઈત્યાદિ ગ્રંથોં કા રહસ્ય સમઝાતે રહતે થે. શિષ્ય કી સબ શંકાઓં કા વે પૂણું સમાધાન કરતે થે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |