________________
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો સહા કરતે થે; પરંતુ દેશ કી યહ દીનાવસ્થા, ધર્મ કા યહ હાસ, અલ્પવયસ્યક યુવક શ્રી રામચંદ્ર સે નહી દેખા ગયા. જાતિ, સમાજ ઔર દેશ કી ઈસ દુરવસ્થા ને ઉનકી હદયતંત્રી કે ઠુકરા દિયા. વે ક્ષુબ્ધ હો ઉઠે ઔર દેશદ્ધાર કે કઠોર વ્રત કી ઉન્હોંને પ્રતિજ્ઞા કી. અપાયુ મેં હી ઉન્હેંને આય જાતિ કે સંગઠન કા કાર્ય શરુ કર ઉસમેં પૂર્ણ સફળતા પ્રાપ્ત કી થી. ઉનહે મીલની કે જૂઠે બેર પ્રેમ સે ખાયે થે ઔર વાનરે ઔર રાક્ષસે તક કે આર્ય–સભ્યતા કા પાઠ પઢા, બડે નેહ સે અપનાયા થા. પાપિ કો અંત કર સમાજ, દેશ ઔર ધર્મ કા ઉબારના હી ઉનકે જીવન કા પ્રધાન ઉદ્દેશ્ય થા, જિસકે ઉન્હો ને અક્ષરશઃ પાલન કર દિખાયા.
ઇસી તરહ કે સેંકડે ઉદાહરણ હમારે પુરાણ કે અંદર મૌજૂદ હૈ. દ્વાપર મેં ભી શ્રીકૃષ્ણને જિસ પ્રકાર જાતિ, દેશ ઔર ધર્મ કી રક્ષા કી થી, વહ હર કિસીકે માલૂમ હૈ. ઉસ સમય ભી દુષ્ટો કી દુષ્ટતા સે આર્ય–સંસ્કૃતિ ડાવાં ડોલ હો રહી થી. કંસ, જરાસંધ, દુર્યોધન ઔર શિશુપાલ ઈત્યાદિ ધર્મ ઔર સમાજ કે દ્રોહીગણ નાના પ્રકાર કે અત્યાચાર દ્વારા સંતાં કે દુ:ખ દે રહે થે. ખુદાઈ તક કા દાવા કરનેવાલા પુંડરીક અહંકાર સે ઉન્મત્ત હો કર ઘેર અન્યાય કર રહા થા; કિંતુ ઉસ વીર યુવક શ્રીકૃષ્ણ ને દુષ્ટ કા દલન કર, આર્યજાતિ કા મસ્તક એક બાર ફિર ઉંચા કિયા; તથા જાતિ, ધર્મ ઔર દેશ કી રક્ષા કર ઉસ યુગ મેં ભી રામ-રાજ્ય સ્થાપિત કિયા થા. ૧૬ વર્ષ કે અભિમન્યુને સત્ય ઔર ધર્મ કી રક્ષા કે લિયે કોણનિર્મિત ચક્રભૂત કે ભેદનકર કિસ પ્રકાર હંસતે-હસતે અપને પ્રાણ કી આહુતિ દી થી, વહ સબ કિસીપર વિદિત હૈ.
અસે અસે બહુત સે દૃષ્ટાંત હૈ, જિનસે પતા ચલતા હૈ, કિ પ્રાચીન કાલ મેં જાતિ ઔર દેશ કે લિયે તત્કાલીન નવયુવકો ને બહુત કુછ કિયા હૈ, પર આજ કે નવયુવક અપને સમાજ ઔર દેશ કે લિયે ક્યા કર રહે હૈ? આજ ભી તો વૈસે હી, બકિ ઉસે ભી બઢકર બુરે દિન, આ પહુંચે હૈ. આજ ભી તે કિતને રાવણ, અહિરાવણ એવં કંસ સરીખે નરપશુઓ કે અત્યાચાર સે સારા દેશ દુઃખિત હૈ. જાતિ ઔર ધર્મ કે ઠેકેદારોં કે વિવેકશૂન્ય કાર્યો સે સમાજ રસાતલ કે જા રહા હૈ. જગહ-જગહ ડંડ-મુંડ સંમેલન, ખોપડી-ચૂર-કરણ તથા છુરીપેલન ઈત્યાદિ ખૌફનાક કાંડ હો રહે હૈ. ચારોં ઓર અત્યાચાર નગ્ન મૂતિ ધારણ કર તાંડવનૃત્ય કરતા દિખાઈ દે રહા હૈ. - પર, આજ રામ ઔર કૃષ્ણ કી તરહ કિતને નવયુવકે કો હૃદય દયા હુઆ હૈ? દેશ ઔર સમાજ કી વર્તમાન અધગતિ પર કિતને નવયુવકે કે પ્રાણુ સ્પંદન કરને લગે હૈ? કૌન માઈ કા લાલ આજ ભારત કી ભાગ્યલમી કે સમુદ્ર પાર સે લા કર પુનઃ યહાં સ્થાપિત કરને કે વ્યગ્ર હૈ? હમમેં સે કિતને આજન્મ દેશ-સેવા કા વ્રત લેને કે લિયે ઇચ્છુક હૈ?
કારણ દ્રઢપર તો યહી માલૂમ હોતા હૈ, કિ ઇસ બીસવી સદી મેં ભી હમારી કુંભકણ નિદ્રા નહીં ભંગ હુઈ હૈ; અથવા હમ જાગે ભી હૈ, તે ફિર સેનેકા બહાના કર રહે હૈં. કિંતુ યહ હમારે લિયે ઔર ભી લજજા કી બાત હૈ. જિસ દેશ ઔર સમાજ કો બચાને કે લિયે હમારે પૂર્વ ને અપને જીવન તક કે તુચ્છ સમઝા થા, આજ હમ ઉન્હીં કે ઉત્તરાધિકારી અને હી હાથે ઇનકા સત્યનાશ કર રહે હૈ. દેશ કી ઉન્નતિ કે માર્ગ પર અગ્રેસર હતા તે દર કિનાર આજ હમ ઇસે ઉદ્દે અવનતિ કી એર લિયે જા રહે છે. અને પવિત્ર આચરણ, વિચાર, તથા સભ્યતા કે ત્યાગ કર હમ દૂસરે કે આચાર-વિચાર, ભાષા તથા સભ્યતા કી નકલ કર રહે હૈ. મઝા તો યહ, કિ હમ અપના ભી રહે હૈ તો ઉનકે દુર્ગુણ કે, સગુણો કે નહીં. ઇસકા નતીજા યહ હુઆ હૈ, કિ ઈસ દેશ કે કરોડ રૂપિયે સિફ હમારે વિલાસ કી સામગ્રી કે મૂલ્યસ્વરુપ પ્રતિવર્ષ વિદેશ મેં જા રહે હૈ. આજ હમારે હી કારણ કૃષિ, વાણિજ્ય એવં ગોવંશ કા ધીરે ધીરે હાસ હો રહા હૈ. જહાં હમ વૈજ્ઞાનિક શિક્ષા પ્રાપ્ત કર કે ઈન સબકી ઉન્નતિ કર દેશ કે ગૌરવાન્વિત કરતે, વહાં હમ લિક, વકાલત ઔર બૅરિસ્ટરી કે લિયે દેશ-વિદેશ મેં ધકકે ના કર ભારતભૂમિ કો અપમાનિત કર રહે હૈં. હાય ! હાય ! ! રામ ઔર કૃષ્ણ કી સંતાન તથા દેશ કે ધન કહલાનેવાલે નવયુવકે કી સી અધોગતિ હૈ ! ભવિષ્યત ભારત કે ઉત્તરાધિકારિ કા કંસા ભયાનક પતન હૈ !
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com