________________
એક મહાન દેશભક્તનું સ્વરાજ્ય-સ્વપ્ન ૯૮-એક મહાન દેશભક્તનું સ્વરાજ્ય-સ્વપ્ન
(સ્થાન–આનંદભવન. સ્વરાજ્ય કે પરમ ભક્ત મિત્ર કટહલજી સ્વરજિસ્ટ કો અપને કમરે મેં હલત વક્ત સનક મેં આ કર બકા.) .
સ્વરાજ્ય, સ્વરાજ્ય” હર ઘડી સ્વરાજ્ય-સ્વરાજ્ય ચિલ્લાઓ, સબ લોગ સ્વર સે સ્વર મિલાકર ચિહલાઓ. એકસાથ ન ચિલા સકો, તે કોઈ પરવાહ નહીં, અલગ અલગ ચિલાઓ. યહ ભી ન કર સકો તો ઘેડા, બૅલ, કુત્તા, ગધા, બિલ્લી, મુર્ગા કી તરહ ચિકલા-ચિલ્લાકર રસ્મ પૂરી કરે. અગર યહ ભી ન કર સકે તે બાબા ! મેરી હી તરહ ચિલ્લાઓ (અજીબ આવાજ મેં સ્વરાજ્ય-સ્વરાય ચિલ્લાના); મગર ચિલ્લાઓ જરૂર. અબ તે ચાહે પચાસ પંચાયતેં હો, ચાહે સૈકડે સિફારિસેં હે, ચાહે હજાર કા હજ હોં, ચાહે લા કી લાલચ દિખાઈ જાયે; મગર અબ ન તે મેં સ્વરાજ્ય કા પિંડ છોડ સકતા દૂ ઔર ન સ્વરાજ્ય મેરા.
મા મેં લંડન કે કિસી લેકચરર સે લડ નહીં સકતા ? ક્યા મેરી બુદ્ધિપર બેવકૂફી કી બર્ક પડા હૈ? ક્યા મેરી હિંમત હિમાલય પહાડ કી હવા ખાને ચલી ગયી હૈ ? ક્યા મેરા ત્યાગ તીલિ. કા તમાશા હૈ ? ફિર બાત કયા હૈ, જો મેરી બાત પર એરેગેરે નભૂખરે ચૂહે કી તરહ નાક-ભૌ સિક્રેડિતે હૈ ? કસમ હૈ ખદ્દર કે દુપદે કી, જે મેરા એક લપજ ભી ઝૂઠ હો. મેં તે સિર્ફ આપસે હાથ જેડકર યહી ન કહતા હૂં કિ બાબા ! મેરે સાથ-સાથ ચલે ભર ચલો, ફિર દેખિયે સ્વરાજ્ય આપસે આપ મિલતા હૈ કિ નહીં? રે ખરબૂજા !
(ખરખૂજા નૌકર કા આના), ૧–ખર૦–હાં, હુજૂર. ૨-કટ – તુઝે સ્વરાજ્ય પ્યારા હૈ કિ નહીં ? બોલ, જલ્દી બેલ. ખર૦–પ્યારા તો હૈ મગર આપકે પીછે–પી છે. કટ–અચ્છા, યહ ભી બતા કિ તેરે સરપર સ્વરાજ્ય કા શૈતાન સવાર હુઆ કિ નહીં? ખર૦–સવાર તો હૈ, મગર આપકે પીછે–પી છે. કટ–ક્યા તૂ સ્વરાજિયાં કી સી ચાલ નહીં ચલતા ? ખર –-ચલતા તે દૂ, મગર આપકે પીછે–પી છે.
કટ –ખરબૂજા, એ ખરબુજા ! દેખ, ઈધર દેખ, અબ ન તો મેં સ્વરાજ્ય કા પિંડ છોડ સકતા હૂં ઔર ન સ્વરાજ્ય મેરા. બોલ, તેરા ક્યા ઈરાદા હૈ ?
ખર૦–ઈરાદા તે મેરા ભી વહી હૈ, જે આપકા; મગર જરા સા ફર્ક હૈ. કટ૦–વહ ક્યા ?
ખર–વહ યહ, કિ આપ તે ન સ્વરાજ્ય કા પિંડ છોડ સકતે હૈ ઔર ન સ્વરાજ્ય આપકા; મગર મેં (શિર ખુજલાતે હુએ, ન આપકા પિંડ છેડ સકતા હું ન આપ મેરા.
કટ –યહ કૈસે ? ઇસે ભી જલદી બતલા.
ખર-બેલું ક્યા? મેંને ઘર કે ચિઠ્ઠી લિખ દી હૈ, કિ અબ મેં ઘર ન આઉંગા ઔર અગર આઉંગા, તે જન્માષ્ટમી તક કલકત્તા હે કર આઉંગા.
કટ–બહુત ઠીક કિયા, બહુત ઠીક કિયા. શાબાશ, નૌકર હે તે અસા છે. શાબાશ ખરબૂ! ઘબડાના નહીં. દિલમ્બર તક સ્વરાજ્ય ન મિલા, તે રામનૌમી તક તો કઈ ઘોખા નહીં. અગર કોઈ છોટા-મોટા વિધ્ર આયગા, તે ફિર જન્માષ્ટમી તક તો કહીં નહીં ગયા. દેને જલસે એક સાથ મનાયેંગે.
ખર--ઔર અગર કિસી શયતાન કી ખોપડીને ઈશ્વર ઔર ખુદા કા મનમોટાવ કર દિયા તબ?
કર૦-- બ, તબ સન ૧૯૨૮ મેં તે કહીં ગયા હી નહીં. સન ૨૮ કે નામ સે તે નિમૂજીએ જ્યોતિષી ભી તાલદેને કે લિયે મૂર્હ બઢાને કી ફિક્ર મેં હૈ. કે ખરબૂજા! કયા મેં ઝઠ કહતા હૂં ?
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com