________________
wwwwwwwwwww
• દેવી શવરી મેં મહર્ષિવર માતંગ ને નહિક બ્રહ્મચારિણું દેવી શવરી કે રામ-મંત્ર કી દીક્ષા દી. આકાશમંડલ મેં સ્વયં દ્વિજરાજ સુર–ગુરુ કે સાથ સાક્ષી–રૂપ મેં ઉપસ્થિત થે; ઔર મહામાયા પ્રકૃતિદેવી દીક્ષા-દાન કે ઉસ દિવ્ય ઉત્સવ કે ઉત્કલ હે કર દેખ રહી થી. રાજ-રાજેશ્વરી ભગવતી કલ્યાણ-સુંદરી કી કલ્યાણ-શીતલ આશીર્વાદ–ધારા મેં સ્નાન કરકે કુમારી શવરી કી આત્મા અનંત આનંદ કી ઉપલબ્ધિ કર રહી થી; ઔર ઠીક ઉસી સમય પુણ્યમય બ્રાહ્મ-મુહૂર્ત વિશ્વ કે રંગમંચ પર અવતીર્ણ હુઆ-પ્રાચી દિશા મેં મંગલ-પ્રભાત કા દિવ્ય સમારોહ પ્રારંભ હુઆ. શવરી કે. સૌભાય-ગગન મેં ભી અણેદય કી પ્રથમ પ્રકાશ-રેખા પ્રતિલિત હુઇ.
સેવા સુધા કી સુર-સરિતા હૈ !
મહર્ષિવર માતંગ કી પરમ અનુકંપા ઔર અપની અચલ તપિનિદા સે શવરી શીધ્ર હી દિવ્ય આનંદ કી ઉપલબ્ધિ કરને મેં સમર્થ હો ગઈ; પરંતુ “ચાંતિ વંદુ વિમાનિ ” માતંગ-વન મેં રહનેવાલે તપસ્વિાં કે યહ બાત બહુત બુરી લગી કિ એક અંત્યજકન્યા ઉન્હીં કે સમાન તપોમયી સાધના મેં પ્રવિષ્ટ હો. યદ્યપિ મહર્ષિવર માતંગ કે અતુલ તેજ કે કારણ કેાઈ કુછ કહને કા સાહસ નહીં કરતા થા, પર ફિર ભી ઉનમેં ભીતર-ભીતર વિદ્રોહ કી જવાલા ભડક રહી થી. જહીં ચાર તપસ્વી-જન એકત્રિત હોતે, વહ ઇસી પર ચર્ચા ચલ નીકલતી–“દેખો તે, અપને જીવન કી સંધ્યા મેં માતંગ ઋષિ કે યહ કયા સૂઝા? ઉન્હોંને આશ્રમ મેં એક અંત્યજકન્યા કે રખ છોડા હૈ, ઔર ઉસે દીક્ષા તક દે વાલી હૈ! વર્ણાશ્રમ ધર્મ કા યહ કૈસા ભયંકર પતન ( ! સચ પૂછે તો અબ યહીં રહને કા ધમાં નહીં રહ ગયા; જહૈ બ્રાહ્મણ ઔર ચાંડાલ એકસમાન માને જાય, વહાં સે ચલા જાના હી અરછા હૈ.” ઈસી પ્રકાર તપસ્વી મેં ઈસ વિષય કે લે કર ઘટે તક નિંદાવાદ ચલા કરતા. અબ તપ કી ઓર સે, સાધના કી ઓર સે ઉનકી પ્રવૃત્તિ હટ ગઈ ઔર વે ઇસ વર્ણાભિમાન કે પ્રવાહ મેં બહ ચલે !
મહર્ષિ માતંગ તક ઇન બાતેં કી સૂચના ન પહુંચતી હે, સે બાત નહીં થી; પર છે સૌમ્ય એવં શાંત ઋષિ ઇસ નિંદા ઔર વિદ્રોહ કા કેવલ કરણામયી મુસ્કાન કે દ્વારા ઉત્તર દેતે છે. કોઈ કોઈ ભંડ તપસ્વી તો ઉન નિષ્ઠાવાન બ્રાહ્મણ કે વ્યભિચાર તક કા દોષ લગા દેતે થે, ૫ર તે અત્યંત ક્ષમાશીલ થે-વે કેવલ છેડા સા હંસ કર ચૂપ હે જાતે થે, ઔર ઉનકી વહ પુણ્ય મુસ્કાન હમ નિંદા ઔર વિદ્રોહ કા પર્યાપ્ત રૂપ સે પ્રતીકાર કર દેતી થી. સદા શવરી કો ઉપદેશ દેતે રહતે થે ઔર ઉનકે હૃદય મેં જિસસે તપસ્વિચ કે ઈને જઘન્ય વ્યવહાર સે ગ્લાનિ ઔર દુઃખ ન ઉત્પન્ન હો ઇસકે લિયે વે સદા સચેષ્ટ રહતે થે; પર અંત મેં એક દિન ઐસા આ હી પહુંચા, જબ ત્રાષિ કે ઉસ વિદ્રોહ ને ઉગ્ર રૂપ ધારણ કર લિયા. ધૂલિ મેં છિપી હુઈ અગ્નિ-જવાલા સહસા પ્રજવલિત હો ઉડી ! પ્રભાત-કાલ કા સમય થા; એક ક્રોધી તપસ્વી મહોદય પંપાસર સે સ્નાન કિયે હુએ ચલે
છે. કુમારી શબરી ઉસ સમય મહર્ષિ માતંગ કી કોટિ કે હાર-દેશ પર ઝાડૂ લગા રહી થીં. ઉન્હને ઉન દેવતા કે આતે હુએ નહીં દેખા. ઉસ ધૂલિ કે કહીં દો-ચાર કણ ઉન તપસ્વી કે શરીર પર પડ ગએ. બસ, ફિર કયા થા; બન ગએ આ૫ પૂર્ણરૂપ સે અગ્નિશર્મા ! લગે આપ અગ્નિ-હિંગ ઉગિરણ કરને “ચાંડાલિનિ ! તુઝે બડા અભિમાન હો ગયા હૈ. માતંગ કો અપને જાલ મેં ફસ કર તૂ બહુત કુછ અપને કો સમઝને લગી હૈ. દેખતી નહીં હૈ. મૈં નહાયે હુએ આ રહા હૂં! સચમુચ અબ ધર્મ કા હાસ હોને લગા. અબ મુઝે ફિર સ્નાન કરના હોગા. ઇચ્છા તો હતી હૈ, અભી તુઝે ભસ્મ કર દં; પર..................”
કમારી લવરી ને અપૂર્ણ લોચનાં સે ઉનકી ઓર દેખાઃ પર વે તો ઉસ સમય મૂર્તિમાન અગ્નિ સ્વરૂપ બને હુએ થે. જલ્દી-જલ્દી પૈર બઢાતે હુએ વે ફિર સ્નાન કરને કે ચલે ગએ. પર યહ યા? યહ કૈસી વિલક્ષણ માયા હૈ? યે હી ઉન તપસ્વી મહાશય ને જલ મેં પ્રવેશ કિયા, ચૅ હી સારા કા સારા જલ રક્ત કા સ્વરૂપ બન ગયા; ઉસ મેં કડે બિજબિજાને લગે: ઘાર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com