Page Text
________________
આત્મશુદ્ધિ કે સરળ માર્ગ
૧૦૧ કિયા, તો ઉસકે લિયે તુહે પશ્ચાત્તાપરૂપી અગ્નિ મેં કૂદ કર અપને આપકે તપ્ત સુવર્ણ કી ‘ભાંતિ શુદ્ધ એવં નિર્મલ કર લેના ચાહિયે. ઇસ નિર્મલતા કે પ્રાપ્ત કરને કી ચેષ્ટા આરંભ મેં બહુત અખરેગી. તુમ ઇસ ચેષ્ટા એ ભાગના ચાહે ગે; પરંતુ સંદિરછા કે પ્રબલ બનાયે રખનેપર વૈસા નહીં હોગા. કતિષય બાર અપને કર્તવ્ય કા અન્વેષણ કિયે બિના હી તુહે નિદ્રા દબોચ લેગી; પરંતુ ઇસસે તનિક ભી વિચલિત નહીં હોના ચાહિયે.
તુહે અપને નિશ્ચયપર દઢ રહના ચાહિયે. કુછ હી દિને તુમ્હારે માગ કી યે રૂકાવટે મિટ જાયેગી ઔર અ૮૫ કાળ મેં તુમ આત્મનિરીક્ષણ કે અભ્યાસી હા કર ઇકિય કે અપને વશીભૂત કર લોગે. પાપ કો હમ દો ભાગે મેં વિભક્ત કર સકતે હૈ'. પ્રથમ યહ, કિ ને કરને મેગ્ય કામ કા કરના; દ્વિતીય યહ, કિ કરને યોગ્ય કામેં ક ન કરના. ઇસલિયે યહી દે પ્રશ્ન હમેં અપની અંતરાત્મા સે પૂછના ચાહિયે કિઃ
આજ કૌનસા કાર્ય, જિસકા કરના આવશ્યક થા, ભૂલ ગયા હૂં યહ પ્રથમ પ્રશ્ન છે. દ્વિતીય પ્રશ્ન સે યહ જ્ઞાત હતા હૈ, કિ પાપ કે દ ભાગ –એક તે ઉપકાર કરના ઔર ઉસસે વિસ્મૃત હો જાના. દ્વિતીય કિસીકા અપકાર કરના. ઈન દોને કે ક્ષેત્ર પૃથક્ પૃથક્ હૈ. એક પ્રવૃત્તિમાર્ગ કા ઉલ્લંઘન કરતા છે. ઉદાહરણ મેં શાસ્ત્રો કી આજ્ઞા દેખિયે “માતા પિતા કી સેવા કરની ચાહિયે તથા ચોરી નહીં કરની ચાહિયે.” જે મનુષ્ય અપને માતા-પિતા કી આજ્ઞા કે વિરુદ્ધ કર્મ કરતા હૈ, વહ પ્રવૃત્તિમાર્ગ કે વિપરીત ચલતા હૈ, ઔર જે ચોરી કરતા હૈ, વહ નિવૃત્તિ કે વિરુદ્ધ સિર ઉઠાતા હૈ. રાત્રિ કે આત્મ-નિરીક્ષણ કરતે સમય કઈ બાતેં ભૂલ જાતી હૈ. ઇસલિયે યહાં એક આવશ્યક સૂચના દી જાતી હૈ, જિસકે અનુસાર ચલને સે ભૂલોં કા ન હોના સંભવ હૈ-વહ યહ, કિ ઐસા સોચને કે બદલે કિ પ્રાતઃકાલ સે અબ તક કયાકયા કાર્ય કિયે ? યહ વિચાર કરના ચાહિયે, કિ મૈને અબસે પ્રાત:કાલ તક કયા કયા કાર્ય કિયે હ? અસા કરને સે ધીરે ધીરે સબ બાતેં ધ્યાન મેં આ જાયેગી. એક ભી બાત વિસ્મરણ ન હો સકેગી; ઔર તુમ અપને અંતરાત્મારૂપી જજ કે નિકટ ભલી ભાંતિ સબ બાતેં બતા સકેગે. ઇસકે અતિરિક્ત અંતરાત્મા સરીખા તુહે અન્ય જજ ભી નહીં પ્રાપ્ત હો સકતા; કયકિ અંતરાત્મા સે કોઈ વિષય અજ્ઞાત નહીં હૈ. ઇસી પ્રકાર પ્રતિદિન વિચારપૂર્વક અંત:કરણ કે સાથ પ્રયત્ન કરને સે અસત્કાર્યો સે સર્વથા નિવૃત્તિ હો જાતી હૈ ઔર સત્કાર્યો મેં ચિત્ત લગ જાતા હૈ. અએવ યદિ તુમોં ઉપર્યુક્ત વિચાર સે લાભ ઉઠાના છે, તે સર્વદા નિગ્ન વિષયાંપર વિચાર કરો, ઉનસે કામ લો ઔર પરમાત્મા સે સાયં પ્રાતઃ ધુટને ટકકર પ્રાર્થના કરો કિઃ
“હે પરમ દયાલુ, કૃપાલુ ક્ષમાસિંધુ ભગવન્! ગત દિવસ મનસા, વાચા, કમણા યદિ મુઝસે કુછ પાપ હો ગયા હો તો આપકે સન્મુખ સચ્ચે હૃદય સે આપસે ક્ષમા માંગને કો પ્રસ્તુત
. હે પ્રભો ! આપ અંતર્યામી છે. આપણે કુછ છિપા નહીં હૈ. મુઝસે જે પાપ હુઆ હૈ, ઉસે આપ ભલી ભાંતિ જાનતે હૈ, ઉસકે લિયે મેં ક્ષમા ચાહતા હું. ઔર અબ ઈચ્છા રખતા દૂ, કિ પુનરપિ મુઝસે પૈસા કામ ન હો. નિમ્નલિખિત દશ અધર્મો મેં સે પ્રમાદ યા અજ્ઞાનતા સે યદિ કોઈ અધર્મ મુઝસે હો ગયા હો, તો ઉસકા સ્મરણ કર કે મેં અપની આત્મા ઔર આપકો સર્વવ્યાપી સમઝ કર ઉસકો અનુચિત સમઝતા હૂં ઔર ઐસાં કામ પુનઃ ન કરને કી પ્રતિજ્ઞા કરતા હૂં.
અધમ કે દશ લક્ષણ તીન પ્રકાર કે માનિસક પાપ હૈ:-(૧) દૂસરે કે ધન કે કુત્સિત વિચાર સે લેને કી ઇચ્છા કરના; (૨) કિસી છવ કે નિમિત્ત અહિત વિચાર કરના; (૩)અસત્ય કે સત્ય મેં પરિણત કરના.
ચાર પ્રકાર કે વાચનિક પાપ હૈ –(૧) કટુ શબ્દ ભાષણ કરના, જિસસે કિસી કે દુઃખ પ્રાપ્ત હે; (૨) અંતઃકરણ મેં કુછ, ઔર કહના કુછ ઔર; (૩) પિશુતા (ગુગલી) ઔર નિંદા કરના; (૪) વ્યર્થ મેં બકવાદ કર કે અમૂલ્ય સમય કે નષ્ટ કરના.
તીન પ્રકાર કે શારીરિક પાપ હૈ:-(૧) અન્યાયપૂર્વક બલાત કિસી કા ધન અપહરણ કરના; (૨) પરસ્ત્રી કે સાથ વ્યભિચાર કરના; (૩) સ્વાર્થવશ જી કી હિંસા કરના.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |