Page Text
________________
દુખિ કી દિવાલી ૪૫–દુ:ખિ કી દિવાલી
વર્ષભર કે પાતુ દિવાલી યા દીપાવલી પુનઃ આ ગ; પરંતુ મારી દશા સુધરને કે સ્થાન મેં ઔર ભી અધિક બિગડ ગઈ. વહ દીપાવલી કા હર વૈસે તો વૈશ્ય કા ત્યોહાર માના જાતા હૈ. ઔર ઇસ દિન પ્રધાનતઃ વૈશ્યવૃત્તિવાલે હી ધૂમધામ કે સાથ લક્ષમીપૂજન ભી. કરતે દેખે જાતે હૈં. કિંતુ આજ આંખ ઉઠાકર દેખિયે તો હિંદુમાત્ર દુઃખી હો રહે છે. યદ્યપિ યહ પ્રધાનતઃ વોં કી ત્યોહાર માના જાતા હૈ, પર હિંદુમાત્ર કે ઘર મેં આજ લક્ષ્મી પૂજન હેતા હૈ. હિંદુમાત્ર અપને ઘરે કી સફાઈ કરતે ઔર દીપાવલી કે દ્વારા કાર્તિક કી ઇસ નિશાનાથ-શૂન્ય પરમ અંધકારપૂર્ણ નિશા કે પ્રકાશમય કર દેને કા પૂર્ણ ઉદ્યોગ કરતે હૈ. હમ લક્ષ્મી પૂજન કરતે હૈ, કિંતુ લક્ષ્મી હમસે પ્રસન્ન નહીં હૈ. હમ સર્વથા લક્ષ્મીજન્ય હે ગયે છે; અતએ લક્ષ્મી ભી હમસે દૂર રહના ચાહતી હૈ. લક્ષ્મી તો વિષ્ણુપ્રિયા બતાઈ જાતી હૈ ફિર વે દરિદ્ર કે ઘર રહના કયાં કર પસંદ કર સકતી હૈ? યહી કારણ હૈ કિ હમ પ્રતિવર્ષ ઈસ દિવાલી કે ધૂમધામ સે લક્ષ્મી-પૂજન કરતે દેખે જાતે હૈ, કિંતુ જીન મનોરથ કી સિદ્ધિ કે લિયે આજ કે દિન હમ તરહ તરહ કે ઉપાય કામ મેં લાતે હૈ, વે સિદ્ધિલાભ કરતે નહીં દેખે જાતે હૈ'. સચ પૂછિયે તો દરિદ્રોં કે મનોરથ તે ઉત્પન્ન હોને ઔર તુરત હી વિલીન હો જાને કે લિયે હેતે હી હૈ. ઉનકી સિદ્ધિ કૈસે હો સકતી હૈ ? જબકિ સિદ્ધિ લમી કે હાથ મેં હૈ ઔર લમી વિષ્ણપ્રિયા હે ને કે કારણ હમસે કેસે દૂર રહના ચાહતી હૈ ? તભી તો કાત્તિકમાહાતમ્ય, કે બ્રાહ્મણ કે દીપાવલી–મંડિત ગૃહ મેં તો લક્ષ્મીજી જબર્દસ્તી ઘુસકર બાસ કરના ચાહતી થી ઔર ઉસ બ્રાહ્મણ કે ડંડા લે કર ખદેડને પર ભી નિકલને કે તૈયાર નહીં હુઈ થી; કિંતુ આજ હિંદુમાત્ર કે ઘરે કે દીપશિખા સે શોભાયમાન દેખકર ભી વિષ્ણપ્રિયા ઈનહે અપને ટિકને
ગ્ય નહીં સમઝતી હૈ. કહા જાતા હૈ કિ લકેશ્વરપર વિજ્ય પ્રાપ્ત કરને કે પશ્ચાત ચૌદ વર્ષ કે વનવાસ કી અવધિ સમાપ્ત કરકે મર્યાદાપુરુષોત્તમ શ્રી રામચંદ્રજી મહારાજ ઈસી દીપાવલી કે દિન શ્રી અયોધ્યાપુરી કે લૌટે છે. ઇસલિયે ઉનકે રાજ્યભર મેં પ્રજાને દીપ-માલાઓં સે અપને ઘર સજાયે થે ઔર તભી સે ઉન વિજય કે ઉપલક્ષ્ય મેં શ્રીરામ કે ભક્ત લોગ દિવાલી કે દીપક જલા આનંદોત્સવ મનાયા કરતે હૈ; કિંતુ આજ હમ દરિકોં કો તે યહ વિજયોત્સવ મનાના ભી શોભા નહીં દેતા; ક કિ હમ પગ-પગ પર પરાધીન પરાજિત ઔર અપમાનિત હો રહે હૈ.
હિંદુઓ કે ચાર પ્રધાન હારે મેં યહ દિવાલી હૈ કી ત્યોહાર માન જાતા હૈ. શ્રાવણી બ્રાહ્મણે કા, વિજયા-દશમી ક્ષત્રિય કી ઔર દિવાલી કે પીછે આનેવાલા હાલી કા યેહાર શૂદ્રો કા સમઝા જાતા હૈ. લક્ષ્મી કી વૈ સે હી ઘનિષ્ટતા હૈકે કિ “વાણિજે વરતી સ્ત્રી: અર્થાત વાણિજ્ય વ્યવસાય મેં લક્ષ્મી કા વાસ હૈ ઔર વૈશ્ય હી કે હાથ વાણિજ્ય વ્યવસાય હેતા હૈ. બ્રાહ્મણ જાતિ સે તે લક્ષ્મી સદા ખિન્ન રહતી હી હૈ. ઈસકે કારણ કવિ ને ઈસ કોક મેં બહુત સુંદર અલંકાર બાંધ કર વિનાયે હૈ – 'पीतोऽगस्त्येन तातश्चरणतलहतो वल्लभोऽन्येनरोषा
दाबाल्याद्विप्रवर्यैः स्वदनविवरे धारिता वैरिणी मे । गेहं मे छेदयन्ति प्रतिदिवसमुमाकान्तपूजानिमित्तं
तस्मात्खिन्ना सदाऽहं द्विजकुलसदनं नाथ नित्यं त्यजामि ॥ અર્થાત લક્ષ્મી કહતી હૈ કિ મેં બ્રાહ્મણે કા ઘર ઇસ લિયે ત્યાગે રહતી હૂં કિ બ્રાહ્મણ અગત્ય ઋષિને ઉસ સમુદ્ર કે પી લિયા થા જીસસે મેરા જન્મ હુઆ થા. દૂસરે બ્રાહ્મણ ભૃગુને મેરે પ્રાણનાથ વિષ્ણુ કે લાત મારી થી. ફિર બ્રાહ્મણ લેગ અપને ભીતર સરસ્વતી કે ધારણ કરત
જીસસે મેરી લડાઈ છે. ફિર છસ કમલ મેં મં વાસ કરતી હૈં, ઉસે વે હી બ્રાહ્મણ લોગ હરરાજ શંકરપૂજા કે નિમિત્ત તેડા કરતે હૈ. ઈન્હીં કારણે સે મેં ખિન્નચિત હે ઉનસે દૂર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 034612 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhikshu Akhandanand |
| Publisher | Sastu Sahityavardhak Karyalay |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |