________________
એક વીરાત્મા ક વૃત્તાંત અથવા કુદરત કા કાનુન નિર્દોષ બાલિકા કે ચેહરે પર થી, મગર વહાં કોઈ ચિંતા, આત્મિક વેદના કી કઇ રેખા ને થી. ઉસને ગરદન ઉઠાકર ઉત્તર દિયા-મેરા નામ અગશા છે. મેરે માત-પિતા અકતાનિયા કે નિવાસી છે. મેં ઈસા મસીહ કી ચેરી .
કેત્યાનસ કે દિલ કી મુરાદ પૂરી હો ગઈ. અબ નતી કહાં હૈ ? પ્રકટ મેં બેલા-કયા તુ જ્ઞાત હૈ કિ હમારે દેશ મેં ઈસ અપરાધ કે લિયે મૌત કા દંડ દિયા જાતા હૈ
અગશા ને નિ:સંકોચ-ભાવ સે ઉત્તર દિયાઃ-મુઝે માલૂમ છે. કેતયાનસ –ઔર તૂ ફિર ભી કહતી હૈ, મૈ ઇસાઈ ઇં. જાનતી હૈ, ઇસકા પરિણામ ક્યા હોગા ?
અગશા–સબ સમઝતી ૬, નાદાન નહીં . મગર કથા કરૂં, ધર્મ છેડના મુશ્કિલ છે. જાને દૂ'ગી, ધર્મ ન દૂ'ગી.
કંતાનસઃ–યહ નિર્ભયતા મૃત્યુ કે સામને દેખ કર સ્થિર ન રહેગી.
અગશા–ઇસકી ભી પરીક્ષા હો જાયેગી. યદિ મેં મરને કે તૈયાર નહીં, તો મેં ઇસાઈ હોને કે ગ્ય નહીં.
મૈતયાન --જરા સમઝ-સેચકર ઉત્તર દે, યહ જીવન ઔર મૃત્યુ કા પ્રશ્ન છે. અગાશી--સબ સોચ ચૂકી, વીરાત્માઓ કે લિયે જીવન ઔર મૃત્યુ દોને સમાન છે.
કૅતયાનસ કે ક્રોધ ચઢ ગયા. અગશો કે વાક્ય વાબાણ થે. ઉનમેં ગવર્નર કે લિયે કિતની ધૃણા થી, કૈસી અવહેલના, જૈસે વહ ઉરચ પદાધિકારી ન હો, કે તુર દાસ છે. કન્યાનસ કે દિલ મેં ભાલે ચુમ ગએ. ઉસને ક્રોધ સે હોઠ કાટે, ઔર સિપાહિ સે કહા –કેદખાને મેં લે જાએ. કલ ફેસલા કરૂંગા.
સારે સહર મેં હાહાકાર મચ ગયા. લોગ કહતે થે, યહ ન્યાય નહીં, અંધેર છે. કિતની ધર્મામા લડકી હૈ, કેસી રૂપવતી : ઉસે દેખકર આખું ખુશ હો જાતી હૈ'. બોલતી છે, તો મેં સે ફૂલ કરતે હૈ. ક્યા અબ ઇસે ભી મૃત્યુદંડ દિયા જાયગા ? આ રાત કે જબ સબ લોક સે ગએ, ઔર અતાનિયા કે ગલીચે સુનસાન હો ગએ, તે Bતયાનસ અપને રાજ-મહલ સે નિકલા ઔર બંદી-ગૃહ કે ચલા, જહૈ ઉસકા જીવન, ઉકા આત્મા, ઉસકા ભાવી-સુખ બંદ થા. ઉસે દેખકર, કેદખાને કે પહરેદાર ને દરવાજા ખોલ દિયા, ઔર એક એર ખડે ગએ. કૅતયાનસ અંદર ચલા ગયા, ઔર કેદખાને કે દારેગાસે બેલામેં અગશા સે મિલના ચાહતા હૂં.
છેડી દેર બાદ, વહ ઉસકી કરી મેં થા. ઉસ સમય કોમલાંગી અગશા કેદખાને કી વજભૂમિ પર બેસુધ પડી રહી થી; પર ઉસકે ચેહરે પર ચિંતા ઔર વ્યાકુલતા કા કોઈ ચિલ ન થા. વસ્ત્ર કૈદિયે કે થે, શકલ-સૂરત રાજકુમારિ સે ભી બઢકર થી. સુંદરતા કે બુરે કપડે ભી નહીં છિપા સકતે, જૈસે શૈદ કાલી બદલિયો મેં ભી ચમકતા છે. કૅતયાનસ ને કુછ ક્ષણે તક લેબી ખાં સે ઉસકે મુખ-કમલ કી ઓર દેખા, ઔર તબ આગે બઢકર ઔર ઉસકે કંધે પર હાથ રખકર ધીરે સે બાલા:–અગા !
અગશા ચૌકકર ઉઠ ડી. ઉસને ઘબરાકર ઇધર-ઉધર દેખા. ઔર સમઝ ન સકી કિ મેં કહૈં હૂં! સહસા ઉસે ઉસ દિન કી સકલ ઘટનાઓં યાદ આ ગઈ. ઉસને અપને બિખરે હુએ બાલ કે શ્રાધા, અવ્યવસ્થિત વસ્ત્રો કા સંભાલા ઔર ખડી હોકર બોલીઃ––તુમકે કયા અધિકાર હૈ કિ અકતાનિયા કી કિસી કવૈરી યુવતી કે પાસ રાત કે ઇસ સમય આએ?
શબ્દ કઠોર થે, પર કંતાનસ કે બુરે માલૂમ ન હુએ. ધીરે સે બેલા:–મૈ તુમ્હારી સૌમ્યમૂર્તિ કા પૂજારી હૂં ઔર પૂજારી અપની ઉપાસ્ય-દેવી કે મંદિર મેં જબ ચા આ સકતા હૈ.
અગશા યહ શબ્દ સુનકર સહમ ગઈ. ઉસકા મુંહ પીલા પડ ગયા, ઉસકી આંખે નિસ્તેજ હે ગઇ, વહ કોઈ ઉત્તર ન દે સકી.
કૃતયાનસ ને ફિર કહા --અશા! મૈને તુમસે કિતની બાર બિનતિ કી, મુઝસે ખ્યાલ કર લે, પરંતુ તમને દરબાર જવાબ દે દિયા. મેં અક્તાનયા કા ગવર્નર દૂ. સિલી કા સમ્રાટ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com