________________
wvvvvvvvvvvvvwwwvwwwvvvvvvvvvvv
દેખે, અંય મેં ભી કેસે કેસે સંત એર ભક્ત હુએ હૈ. ૫૬૩
પારખી જબ ગુન કે ગાહક મિલે, તબ ગુન લાખ વિકાય; જબ ગુન કે ગાહક નહીં,તબ કૌડી બદલે જાય. હીરા તહાં ન બેલિએ, જહે હો ખોટી હાટ; કસિ કે બાંધી ગાડરી, ઉડી કે ચાલૌ બાટ. હંસા બગલા એક સા, માનસરોવર માંહિ; બગા ઢેરે માછરી, હંસા મોતી ખાહિં.
કબીરજી કે શબ્દ
ચેતાવની કાનૌ ઠગવા ગઠરિયા લૂટલ હે, ચન્દન કાઠ કે બનલ ખટોલના, તા૫ર દુલદિન સૂતલ હ. ઉઠેરી સખી મોરી માંગ સંવારે, દુલહા મેસેસલ હો, આ જમરાજ પલંગ ચઢી બઠે, નૈનન આંસૂ ટલ . ચારિ જને મિલિ ખાટ ઉઠાઇન,ચહું દિસિ “ધંધુ” ઉઠલ છે, કહત કબીર’ સુનો ભાઈ સાધો, જરા સે નાતા છૂટલ હે.
પ્રેમ હમન હૈ ઇસ્ક મસ્તાના, હમન કે હોશિયારી કયા? રહે આજાદ ઈસ જગ મેં, હમન દુનિયા સે યારી ક્યાં ? જે બિછુડે હું પિયારે સે, ભટકતે દર-બદર ફિરતે; હમારા યાર હૈ હમ મેં, હમન કો ઈન્તજારી કયા ? ખલક સબ નામ અપને કે, બહુત કર સિર પટકતા હે; હમન ગુરુ નામ સાચા હૈ, હમન દુનિયા સે યારી કયા? ન ૫લ બિછુ પિયા હમસે, ન હમ બિછુ પિયારે સે; ઉહીં સે પ્રીતિ લાગી હૈ, હમન કો બેકરારી ક્યાં ? કબીરા ઇશ્ક કા માતા દુઈ કો દૂર કર દિલ સે;
જે ચલના રાહ નાજુક હૈ, હમન સિર બોઝ ભારી કયા ? બસ, અબ અધિક નહીં બઢા સકતે; યદ્યપિ દિલ નહીં માનતા, વહ કહતા હૈ –ચલો-ચલો! ઈસી પથ પર ચલો ચલો ! પરતુ ડર હૈ કિ બાત બહુત બઢ જાયગી, ઇસ લિએ અબ ઇસે યહીં છોડતે હૈ.
કૂબાજી કે હુએ તીન સૌ વર્ષ કે લગભગ હુએ હૈ. બે જાતિ કે કુખ્તાર . વણવધર્મ મેં આકર યહાં તક ઉન્નતિ કી થી કિ આચાર્યવત હો ગએ. વૈષ્ણવ ઇનકે નામકા એક દ્વારા હી પૃથક્ માનતે હે. કુબાજી કા અપને સમય મેં અદ્વિતીય પ્રભાવ થા. યે ઉતને પ્રસિદ્ધ અબ નહીં છે જિતને ઔર ઔર ઈસ પ્રકાર કે ભક્ત. ઇસકા કારણ યહ હૈ કિ ઔર કે સમાન ઈબહેને કવિતા આદિ કુછ ન કી થી, અતઃ નામ બિનાઆધાર કે કહાં ઠહરે; પર જાનનેવાલે જાનતે હૈ. ભક્તમાલ મેં લિખા હૈ:–
કહત કુહાર જગ-કુલ નિસતાર કિયો, “બા” રહે નામ સાધુ-સેવા અભિરામ છે; આયે બહુ સન્ત પ્રીતિ કરી લે અનન્ત, જાકે અન્ત કૌન પાવૈ એપે સીધે નહીં ધામ છે. બઠી એ ગરજ ચલે કરજ નિકાસિબે કૌ, બનિયા ન દેત કુ ખોદૌ કીજૈ કામ છે; કહી બોલ કિયો તૌલ લિયોનીકે રોલ કરી, દિન જિબાએ કહું યારો એક ગ્રામ છે.
ઉપસંહાર ઈન ઔર ઇન્હીં ઔર જૈસે ઔર સિક અછૂત સોં ઔર ભોં ને જો કુછ ભારત કા ઉપકાર કિયા હૈ, વહ અનવદ્ય ઔર વાફ કે અગોચર હૈ. યદિ ઔર કિસી દેશ મેં યે હુએ હેતે તો ન માલૂમ ઈનકા કિતના આદર હતા; ઔર બાદ મેં હેતા ઇનકે નામકા. ઉસ દેશ કે મનુષ્ય જન્મજન્માન્તર ઇનકે ઋણ રહતે. શું તે હમ ભી હૈ, પર ઉસ ઋણ કે માનતે તો નહીં. હમ તો ઇતને કૃતઘ હૈ, કિ આજ તક ઇનમેં સે કિસી કા ભી જીવન-ચરિત હી સુસંપાદિત કરકે ભલીભાંતિ પ્રકાશિત ન કર સક! ઇધર કિસીકા કભી ધ્યાન હી નહીં જાતા, કૃતઘતા કા ભી કોઈ કીકાના છે?
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com