________________
૫૫૨
અછૂતજાતિ કી પરમાત્મશ્રદ્ધા યાવન:–હાં અમ્મા ! થોડા–સા ગુડ દે દે. સુખિયા;–ગુડ મત ખાઓ ભૈયા, અવગુન કરેગા. કહો તે ખિચડી બના દૂ. જીયાવન –નહીં મેરી અમ્મા ! જરાસા ગુડ દે દે, તેરે પર પડું.
માતા ઈસ આગ્રહ કે ન ટાલ સકી. ઉસને થડાસા ગુડ નિકાલ કર છયાવન કે હાથ મેં રખ દિયા ઔર હાંડી કા ઢક્કન લગાને જા રહી થી કિ કિસીને બાહર સે આવાજ દી. હાંડી નહીં છોડ કર વહ કેવાડ ખોલને ચાલી ગઈ. યાવન ને ગુડ કી દો પિયિાં નિકાલ લીં ઔર જલદી જ૯દી ચેટ કર ગયા.
( ૩ ). દિનભર યાવન કી તબિયત અછી રહી. ઉસને થોડી સી ખિચડી ખાઈ, દો–એક બાર ધીરે-ધીરે દ્વાર પર ભી આયા ઔર હમજેલિયાં કે સાથ ખેલ ન સકને પર ભી, ઉન્હેં ખેલતે દેખ કર ઉસકા છ બહલ ગયા. સુખિયા ને સમઝા બચા અરછા હે ગયો. દોએક દિન મેં જબ પૈસે હાથ મેં આ જાયેંગે તો વહ એક દિન ઠાકુરછ કી પૂજા કરને ચલી જાયંગી. જાડે કે દિન ઝાડૂ બહારુ, નહાન-ધને ઔર ખાને-પીને મેં કટ ગએ; મગર જબ સંધ્યા સમય ફિર જીયાવન કો જી ભારી હો ગયા તે સુખિયા ધબરા ઉઠી. તરત મન મેં શંકા ઉત્પન્ન હુઈ કિ પૂજા મેં વિલમ્બ કરને સે હી બાલક ફિર મુરઝા ગયા હૈ. અભી ડા-સા દિન બાકી થા. બચ્ચે કે લેટાકર વહ પૂજા કા સામાન કરને લગી. લ તો જમીદાર કે બગીચે મેં મિલ ગએ. તુલસી-દલ દ્વાર હી પર થા, ૫ર ઠાકુરછ કે ભેગ કે લિયે કુછ મિષ્ટાન્ન તો ચાહિએ, નહીં તો ગાવવાલાં કે બાંટેગી કયા ? ચઢાને કે લિએ કમ-સે-કમ એક આના તે ચાહિએ હી. સારા ગાંવ છાન આઈ, કહીં પેસે ઉધાર ન મિલે. તબ વહ હતાશ હો ગઈ. હાય રે અદિન, કઈ ચાર આને પૈસે ભી નહી દેતા. આખિર ઉસને અપને હાથે કે ચાંદી કે કડે ઉતારે ઔર દૌડી હુઈ બનિએ કે દૂકાન પર ગઈ, કડે ગિરે રખે, બતાસે લિએ ઔર દૌડી હુઈ ઘર આઈ. પ્રજા કા સામાન તૈયાર હે ગયા તે ઉસને બાલક કે ગોદ મેં ઉઠાયા ઔર દૂસરે હાથ મેં પૂજા કી થાલી લિએ મંદિર કી એર ચલી.
મદિર મેં આરતી કા ઘંટા બજ રહા થા, દસ-પાંચ ભક્ત-જન ખડે સ્તુતિ કર રહે છે; ઇતને મેં સુખિયા જાકર મંદિર કે સામને ખડી હો ગઈ.
પૂજારી ને પૂછા-ક્યા છે રે ? કયા કરને આઈ હૈ ?
સુખિયા ચબૂતરે પર આકર બોલી –ઠાકુરજ કી મનૌતી કી થી મહારાજ ! પૂજા કરને આઈ ટૂં.
પૂજારીજી દિનભર જમીદાર કે અસામિ કી પૂજા કિયા કરતે થે, ઔર શામ-સવેરે ઠાકુરજી કી. રાત કે મંદિર હી મેં સોતે થે, મંદિર હી મેં આપકા ભજન ભી બનતા થા, જીસસે ઠાકરદ્વાર કી સારી અસ્તરકારી કાલી પડ ગઈ થી. સ્વભાવ કે બડે દયાલુ થે, નિષ્ઠાવાન એસે કિ ચાહે કિતની હી ઠંડા પડે, કિતની હી ઠંડી હવા ચલે બિનાસ્નાન કિએ મુંહ મેં પાની ન ડાલતે થે; અગર ઇસ પર ઉનકે હાથ ઔર પર પર મૈલ કી મોટી તલ જમી હુઈ થી, તો ઇસમેં ઉનકા કઈ દોષ ન થા. બેલે-તે ક્યા ભીતર ચાલી આવેગી ? હો તો ચૂકી પૂજા. યહાં આકર ભરભ્રષ્ટ કરેગી ?
એક ભક્તજન ને કહા -ઠાકુરજી કે પવિત્ર કરને આઈ હૈ.
સુખિયા ને બડી દીનતા સે કહા –ઠાકુરજી કે ચરન ફ્રને આઈ હું સરકાર ! પૂજા કી સબ સામગ્રી લઈ દૂ.
પૂજારી –કેસે બેસમઝી કી બાત કરતી રે ? કુછ પગલી તે નહીં હો ગઈ હૈ? ભલા તૂ ઠાકુરછ કે કેસે છુએગી?
સુખિયા કે અબ તક કભી ઠાકુરકારે મેં આને કા અવસર ન મિલા થો. આશ્ચર્ય સે બેલી -સરકાર, વહ તે સંસાર કે માલિક હૈ. ઉનકે દર્શન સે તે પાપી ભી તર જાતા હૈ. મેરે છુને ઉન્હેં કૈસે છૂત લગ જાયગી? •
પૂજારી – અરે, તૂ ચમારિન હૈ કિ નહીં રે ?
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com