________________
હિંદુસમાજ અબ ભી નહીં સમગ, તે જરૂર અનિકંડ મેં હી કા શિરેગા. ૫૭ નકે મસ્તિષ્ક સે પવિત્રતા–અપવિત્રતા કે વિચાર જાતે રહે. હે ભગવન! કલયુગ મેં કમીને કે હૌસલે ઇસ તરહ બઢ રહે હૈ, હમ લોગોં કી લાજ તુમ્હારે હી હાથ હૈ, યહ કહતે હુએ વે દમ પર ટૂટ પડે! ઉન્હોંને દમસ કે ઇસ તરહ મારા કિ કે પશુ કો ભી ન મારતા હતા. જિસ ભગવાન કે દરબાર મેં સભી એક બરાબર હૈ, ઉસી ભગવાન કે દરબાર મેં પ્રસાદ પાને કી આશા સે ગયા હુઆ બાલ દમ પિત-પંટતે મુંહ કે બલ ગિર પડા ! હિંદુ લોગ અહિંસા કી બડી દુહાઈ દિયા કરતે હૈ. છ-છોટે કીડે પર અવશ્ય દયા કર સકતે હૈ, પર ઉનકે હૃદય મેં-વિશાલ ઔર કરુણા હૃદય મેં સાક્ષાત મનુષ્ય-શરીરધારી અછુત કે લિયે દયા કા એક ભી કણુ શેષ નહીં હૈ, ઔર વહ કેવલ ઇસ કારણ કિ અછુત, અછુત હૈ—અપવિત્ર છે, ઉનકે સ્પર્શમાત્ર સે હિંદુઓં કી ધર્મ–નૌકા અધર્મ કે તુફાન મેં જ પડતી હૈ. ખેર!
પ્રસાદ કે બદલે માર પાકર દમ રોતા કરાહતા ઘર પહુંચા. માતા અને લાલ કી વહ દશા દેખ અસ્થિર હો ગઈઉસને દમસે કે ગોદ મેં લેકર બડે નેહ સે પૂઃ -બેટા ! કયા હુઆ ? બિલખતે હુએ દમ ને ઉસે સબ હાલ સુના દિયા ! સુનકર માતા કી આંખોં સે આંસૂ બહને લગે. ઉસને દમ કા મુંહ ચૂમ કર કહા બેટા ! તુમ વહાં કયાં ગએ થે ? વહાં તુમહું ન જાના ચાહીએ. દમય બાલા મા ! કર્યો ન જાના ચાહિએ ? વહાં તે સભી જાતે ઔર ઠાકરજી કે દર્શન કરતે હૈ. તુમ રોતી કયાં છે ? માતાને ઉત્તર દિયા –બેટા ! વે જા સકતે હૈ, પર હમ નહીં જ સકતે; કકિ હમ અછુત હૈ. દમ માતા કી બાત ન સમઝ સકા, બડે આગ્રહ સે બોલાદ-માં ! અછુત કિસ કહતે હૈ? હમમેં ઉનમેં કયા અંતર હૈ? મુઝે તે કઈ અંતર નહીં જાન પડતા, કેવલ મેરે કપડે હી ખરાબ હૈ; સો વહાં બેઠે હુએ કઈ લડકેં ભી તો ખરાબ કપડે પહને હુએ છે. માતા ઇસ પ્રશ્વન કા કયા ઉત્તર દેતી ? ઉસને કેવલ રે દિયા. તબ દમ બોલા-અચ્છા મેં, રાએ નહીં, અબ મૈ કભી મંદિર મેં ન જાઉંગા.
- દમ મંદિર મેં ગયા થા, ઈસ અપરાધ પર પૂજારી છે ઉસે કઠોર દંડ દે ચૂકે થે; પર ગાંવ વાલે ઇતને સે હી શાન્ત ન હુએ. ઉન્હોંને બડા વાવેલા મચાયા. માલગુજાર સે શિકાયત કી ગઈ. તબ માલગુજાર ને બોરિન કે બુલવાયા ! સભી લેગ મારે ક્રોધ કે પાગલ હ રહે થે. કુશલ ઈતની હી થી કિ વહ અમૃત થી, નહીં તે વે ન જાને કયા કર ડાલતે ! બેચારે ઉસે ભાંતિ-ભાંતિ કી ગલિયાં ના કર હી રહ ગએ. બોરિન ને ઉનસે હાથ જોડ કર બિનતિ કીઃમહારાજ ! વહ અબોધ બાલક હૈ, યા જાને કિ ઉસે મંદિર મેં જાના ચાહિએ યા નહીં ! મૈને તો ઉસએ કહ નહીં દિયા થા. બચ્ચે કા યહ અપરાધ ક્ષમા કર દીજિએ. આગે સે ઐસા ન હોગા. ઉન લોગોં સે બુટ્ટી પાકર ઉસને દમ સે કહા-દેખે બેટા! અબ કભી ન જાના. ઘર હી ખેલ કરો. યદિ કહીં જાઓગે, ઔર કોઈ ઉલહના દેગા તો મેં ભી તુહે બુરી તરહ પીટુંગી.
બેચારા દમ ડર ગયા. ઉસ દિન સે વહ કહીં ન આતા જાતા થા. મેં ભી ઉસ પર વિશેષ દેખ-રેખ રખતી થી, પરંતુ બચે બંધન મેં છટપટાને લગતે હૈ'. કુછ દિન બાદ હી દમ કી ઇચ્છા યહાં-વહાં ઘુમને-ફિરને કી હોને લગી. એક દિન વહ અવસર પ નિકલ ખડા હુઆ. ખેલતે-ખેલતે દમ કે પ્યાસ લગી. ઉસ સમય ક પર દો-ચાર સ્ત્રિયા પાની ભર રહી થી. પાની પીને કી આશા સે દમસ ક પર જ પહેચા. ઉસને એક સ્ત્રી સે પાની માંગા; પરંતુ વે ઉસે પાની કે બદલે ગાલિયા દેને લગી. ઉન્હોંને અપને-અપને ઘડે પટક દિએ. યહ દેખ દમ ભોંચક-સા રહ ગયા. પહલે કે સમાન હી ફિર કોઈ આફત ન આ જાવે-હ સોચ બેચારે કે પ્રાણ કાંપ ઉઠે. વહ ભાગ કર ઘર મેં જા છિપા.
ઇસ બાર ગાંવ મેં પહલે સે ભી જ્યાદા કોલાહલ મચા. શીધ્ર હી માલગુજાર કે યહાં બસોરિન કી બુલાહટ હુઇ. વહ ગરજ કર બસારિત સે બાલા -અરી રાંડ! તું બહુત બદમાશ હો ગઈ છે. તૂને હી લડકે કે સિર પર ચઢા રખા હૈ. આજ ઉસને કુઆ અપવિત્ર કર ! લેગ કહાં પાની પીએંગે ? બસોરિન ને યહ સુના તો બેચારી કે પ્રાણુ સૂખ ગએ. હાથ જોડ કર ઓલી-માઈબાપ ! મેં તો હમેશ, ઉસે આંખે કે સામને રખતી હૂં ઔર ડાટા કરતી . આજ વહ નજર બચા કર નિકલ ગયા. માલગુજાર ઉસી પ્રકાર બિગડ કર બોલા -મેં તુઝે ખૂબ જ નતા હૂં, મુઝ સે બાત બનાતી હૈ. તૂ ન માનેગી, યહ કહ કર ઉસને અપને એક ચપરાસી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com