________________
૫૪૨ હિંદુસમાજ અમ ભી નહી' સમઝેગા, તેા જરૂર અમ્રિકુંડ મેં હી જા ગિરેગા ઐને કા અધિકાર હી કયા ? સમાજ મેં મેરી જે મર્યાદા હૈ, વહ ભંગી–બસેર કે કયાંકર પ્રાપ્ત હૈા સકતી હૈ ? હાં, ઉસકી મરમ્મત કર મેં ધર જાગા ઔર અપની શુદ્ધિ કરૂંગા.
સાહબઃ–આખિર તુમ ઉન ખેચારેાં સે ઇતની ધણા કયાં કરતે હા ? કયા વે મનુષ્ય નહીં હું ? કયા ઉનકી છાતી મેં તુમ્હારે જૈસા હૃદય ની હું? કયા ઉન્હે' તુમ્હારે હી ઉત્પન્ન કરતેવાલે ભગવાન ને ઉત્પન્ન નહીં કિયા હૈ?
મ:-હુજૂર ! ઇસ ખાત સે કૌન ન્કાર કર સકતા હૈ કિ ઉન્હેં ભગવાન તે ઉત્પન્ન નહીં કિયા! ભગવાન ને તે। યહ સારી સૃષ્ટિ હી ઉત્પન્ન કી હૈ; તબ ભંગી-ખસેાર કહાં સે આએ ? ઉનકે ભી હૃદય હેાતા હૈ, પર ભગવાન ને ઉન્હેં નીચ-જાતિ મે જન્મ દિયા હૈં. નીચ જાતિયાં હમારી સેવા કરને કે લિયે હી ઉત્પન્ન કી હૈ, હમારે ધર્માંશાસ્ત્ર-પ્રણેતાએ તે ઉનકી મર્યાદા નિશ્ચિત કર દી હૈ. ઉનકી છાયા પડતે માત્ર સે હી હમ અવિત્ર હૈ! જાતે હૈ ઔર હમેં પાપ લગતા હૈ. ઇસકે લિયે હમેં પ્રાયશ્ચિત્ત કરના પડતા હૈ. ઉનકી શાભા, ઉનકા કલ્યાણ ઇસી મે હૈ કિ વે અપની મર્યાદા કે અનુકૂલ ચલતે હુએ તન-મન સે હમારી સેવા કરતે રહે. દૂસરી ખાત યહુ ભી હૈ કિ દ્રો આચાર-વિચાર ભી અવિત્ર હેતે હૈં, તમ હમ ઉનસે કયાં સંપર્ક રકખે કયાં ન ધૃણા કરે ?
સાહબ:-અચ્છા, ઘેાડી દેર કે લિયે તુમ્હારી હી ખાતે સહી, પર સબ શો` કે આચારવિચાર તે અપવિત્ર હાતે નહીં ? બહુત સે દ્રો` કે આચાર-વિચાર ખડે હી પવિત્ર દેખે જાતે ૐ; ઔર સભી ઉચ્ચ જાતિ કે હિન્દુઓં કે આચાર-વિચાર પવિત્ર નહીં હતે. બહુત સે બ્રાહ્મણ તક અસે હું', જો ચેરી કરતે હૈં, નિત્ય ઝુ ખેલતે હૈ', શરાબ પીતે ઔર વ્યભિચાર કરતે હૈ. ઉનમે બ્રાહ્મણુત્વ કા દેઇ ચિહ્ન ભી નહીં પાયા જાતા. અબ ખતાએ, ઐસા ભ્રષ્ટ બ્રાહ્મણ અચ્છા યા એક પવિત્રાચારી શુદ્ધ ?
*-બ્રાહ્મણવશ મેં જન્મ લેને કે કારણ, એક ભ્રષ્ટાચારી બ્રાહ્મણ ભી સૌ પવિત્રાચારી દ્રો સે શ્રેષ્ઠ સમઝા જાયગા. હુજૂર! જીરા ન માનિએ, બ્રાહ્મણ બ્રાહ્મણ હી હૈં, શૂદ્ર શૂદ્ર હી. ભલા શુદ્ર ભી બ્રાહ્મણુ કી ખરાબરી કર સકતા હૈ? આર મૈં' શૂદ્ર કા હી બ્રાહ્મણ અચ્છા સમઝ લુ તા ઇસસે કયા ? સમાજ તે ઉસે શ્રેષ્ઠ ન માનેગા.
સાહબઃ-યહી તે। તુમ લોગોં કી અધ-પરંપરા હૈ. તુમ લેગ અપને હી હાથેાં અપને ધર્મોશાસ્ત્રો પર હરતાલ ફેરા કરતે હેા. મનુસ્મૃતિ મેં સાફ્ કહા ગયા હૈ, કિ જો બ્રાહ્મણ બ્રાહ્મણધર્મ કા પાલન નહીં કરતા, વહુ બ્રાહ્મણ નહીં હૈ. વહુ ચાંડાલ સે ભી ગયા છતા હૈ, ઔર ચાંડાલ ભી પવિત્રાચારી હેાને સે શ્રેષ્ઠ પદ પ્રાપ્ત કર સકતા હૈ ! અજામિલ કૌન થા? શબરી કૌન થી ? ઉન્હાંને શ્રેષ્ડ પ૬ કૈસે પ્રાપ્ત કર લિયા ? પર અખ તે સભી ઔર ઉલ્ટી ગંગા બહુ રહી હું. તુમ લોગોં ને કેવલ અપને સ્વાર્થ કે લિએ, કેવલ અપની શ્રેષ્ઠતા બનાએ રખને કે લિયે શસ્ત્રો કે પશુ સે ભી નિકૃષ્ટ સમઝ લિયા હૈ, જૈસે વે મનુષ્ય હી નહીં હૈ...! ફિર ભી જખ દેખા તબ ધ શાસ્ત્રોં કી દુહાઇ ક્રિયા કરતે હૈ।. અચ્છા. યહુ ખતલાએ, યદિ તુમ્હારે મંદિર મેં કોઇ શુદ્ર કાકુજી કે દર્શન કરને જાના ચાહે તેા તુમ ઉસે જાને દેગે યા નહીં?
મઃ-હુજૂર ! લેાતિયાં મેં ભી તે। કુછ ન કુછ તાત્પ હાતા હી હૈ. શૂદ્ર આરંભ હી સે અસ્પૃશ્ય સમઝે ગયે હૈ, અતએવ હમ લેગ ઉનસે ધૃણા કરતે હૈ: યહ ભાવ કૈસે મિટ સકતા હૈ ? રહી ઉનકે મંદિર મે' જાને કી બાત, સે યહ તો એક અસંભવ ખાત હૈ. જખ વે મંદિર મેં ાયંગે તબ ઉનકે સ્પર્શી સે હમ લેગ અપવિત્ર હા જાયગે, મંદિર ભી અપવિત્ર હૈ। જાયગા ઔર ઇસસે ઠાકુરજી કા ધાર અપમાન હોગા. અછૂત લેગ સ્વય' અને મદિર ખના કર પ્રસનતા સે ઠાકુરજી કે દર્શન કર સકતે હૈ.
સાહેબઃ–વાહ ! કયા કહના! ભગવાન કે દરખાર મેં ભી યહ છુઆછૂત કા ભેદ-ભાવ ! અછ્તાં કી સૃષ્ટિ કરને સે ભગવાન અપવિત્ર નહી હુએ, ઇસસે ઉનકા અપમાન નહીં હુઆ; પરંતુ તુમ્હારે મંદિર મેં અદ્ભૂત કા ચરણુ પડતે હી મદિર અપવિત્ર હૈ। જાયગા-ભગવાન કા અપમાન હૈ। ઉઠેગા, ઔર કયેલું છે! જબ અછૂત મદિર બનાએ ંગે, ઉસમેં ભગવાન કા સ્થાપિત કર નિત્ય હી ઉનકા ન કરે ંગે, તબ તેા ઉનકે અપમાન કી સીમા હી ન રહેગી ! કયા તુમ લેગ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com