________________
સંકલ્પ
સંકલ્પ (લેખક –શ્રીયુત રમૈયા બાબા-“હિંદુપંચ તા. ૭-૪-૧૯૨૭ ના અંકમાંથી)
પહલા દશ્ય–સ્થાન અન્નપૂર્ણા પાઠશાલા
સમય-સંધ્યા કે છ બજે. (શ્રીરજીસ્ટર્ડ ચતુર્વેદી, પં. સત્સંગી પાડેય તથા ચૂહડરામ બેઠે બા કર રહે છે. ઈસી સમય એક ભિક્ષુક કા વહાં આના ઔર એક ડફલી બજાકર ગાના.)
ગાના ભિક્ષુક - જય-જય જય! અખંડ મંડલાકાર, જગ-આધાર, સુખદાતાર, બિન તહિં બાર-બાર; નિમિત રજત અખંડ હે, સુન્દર, સધર,સુગોલ, તવ માયાવશ જગ ફિરત મહિમા-અમિત અતેલ. જ્ઞાની, ધ્યાન, સંયમી, પંડિત ઔર પ્રધાન, ધર્મ સમાજ અજાતિ કે, અગુઅન કે તૂ પ્રાન; તુમ્હારી જગ યશ-કીતિ અપાર, હમપર કૃપા કરે કરતાર-જય૦
બાબુ સાહબ! એક પૈસા. રજીસ્ટર્ડ ચતુર્વેદી યહ લો, ઔર ઝટ યહાંસે સિધાર જાઓ.
' (ભિક્ષુક કા પૈસા લેકર પ્રસ્થાન) ચૂહડરામ–ચતુર્વેદીજી ! આપને નાહક ઉસ ભિક્ષુક કે ઇતની જલ્દી યહાં સે ભગાયા ! સુના, ઉસને કૈસા અચ્છા ગાના ગાયા? મેરા તે દિલ ચાહતા થા, કિ ઉસકે દે-એક ગાને ઔર સુનું.
ચતુર્વેદી:–ઉસને ક્યા ગાયા, મેં ને તે કુછ ખ્યાલ હી નહીં કિયા.
સત્સંગી પાન્ડેય:–ઔર મૈને ભી ધ્યાન નહીં દિયા. અગર તુહે જરા–તરા સ્મરણ હો, તો સુનાઓ. જરા મેં ભી સુનું, કિ ઉસને ઐસા ક્યા ગાયા, જસપર તુમ ઇતને લદ્દ હો રહે છે?
ચૂહડરામ–ભાઈ ! મેં તો ગાને કા શૌકીન ૬. જહાં કહીં મન-ભાયા ગાની સુના, કિ ઝટ યાદ કર લિયા.
(ગાના.ગાકર સુનાના ) સત્સંગી વાહ! ખૂબ ! બડી ગલતી હો ગયી. જરૂર ઉસસે દે-એક ગાને ઔર સુનને છે. ઉસકે ગાને તો બડે મઝેદાર ઔર માનીદાર છે.
ચૂહડ:–બેશક, તભી તે મેં અફસોસ કર રહા હૂં. ઉસને ગાના કયા ગાયા, ટકેકા સચ્ચા યશ સુનાયા. સંચમુચ આજકલ જે કુછ હૈ, ટકા હી હૈ. ઇસ કે બિના મનુષ્ય કી દિન-રાત ટકટકી લગી રહતી હૈ, પર ભાઈ ! ઈધર તો ઈસ કે દર્શન હી દુર્લભ હૈ. બસ, જ્યાંજ્ય કર કે પેટ પાલતા દૂ. વહ ભી નમક ચાટ-ચાકર. દેખો ન, હમ સે કિતને ગયે-ગુજરે ઇસી કલકત્તાશહર મેં ચાંદી કાટ રહે છે. અંટી ગરમાં રહે છે, મનમાના મતલબ ગાંઠ રહે હૈ ઔર સાથ હી ઘલુએ મેં નામ ભી કમા રહે હૈ, મગર અપને રામ કે ઇસ સે કયા ગરજ ? યહાં તે સંતોષ ઔર સાધુતા કા પાઠ પઢે બેઠે હૈ. મૈયા ! અબ વહ જમાના નહીં રહા. અબ તે દગા, ફરેબ, ઢીંગ, ખુશામદ, ઠકુરસુહાતી ઔર “ઉપર સે કુછ-ભીતર સે કુછ ” કા પાઠ સી, તબ તે ગુજર હૈ ઔર નહીં, તો મારે-મારે ફિર કૌડી કે તીન-તીન બને.
ચતુર્વેદી –આપ કા કહના અક્ષરશઃ સત્ય હૈ, કિન્તુ હમ લોગોં કા કિયા કુછ હો નહીં સકતા. કારણ, હમ મેં વૈર–
વિધ ઔર કુટ-વૈમનસ્ય કી ઈતની અધિક માત્રા હૈ, કિ હમ કોઈ કામ હી નહીં કર સકતે. ચૌવીસ ઘટે મેં એક મિનટ ભી તો આપસ કી શિકવા-શિકાયત સે ફુરસત નહીં મિલતી. કોઈ કામ કરે તો કયા ખાક કરે ?
સત્સંગી:-ઠીક કહા. મુઝે ભી અપને બનને કી કાઈ સુરત નજર નહીં આતી. જહાં ઇતના મને માલિન્ય છે, કિ એક દુસરે કે દેખ-દેખકર જલા કરતે હૈ, વહ યહ કૈસે આશા કી જાયે, કિ હમ સબ મિલકર કોઈ કામ કર સકેગે ?
ચૂહડ–ઇસ કી ચિંતા છોડે. વૈરવિરોધ કહાં નહીં હૈ? યહ રોગ તે ઇસ સમય ભારતવ્યાપી હી ક્યા, વિશ્વવ્યાપી હો રહા હૈ. ઇસ સે કઈ ઘર ખાલી નહીં. મગર કામ ભી તે હી હી રહા છે. અરે ભાઈ ! યહ સબ વ્યર્થ કા તર્ક-વિતર્ક છેડકર આઓ, એક બાર હમ ભી અપના કરમ ઠાકકર મિદાન મેં કૂદ પડે. જરૂર કુછ-ન-કુછ હાથ લગ હી જાયેગા. “ મેળે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com