________________
ભગવાન રામ
ભગવાન રામ
(લેખક–પ’૦ બ્રહ્મદત્ત શર્મા, ‘હિંદુ પંચ' તા. ૭-૪-૧૯૨૭ ના અંકમાંથી)
યાં તે બહુત દિનાં સે રામનૌમી કી ચર્ચા સુનાઇ દેતી થી, કિંતુ જબ હાલી સમાપ્ત હા ગયી ઔર રામનૌમી કે દિન પાસ આને લગે, તબ રામનોમી કા મેલા દેખને કે લિયે મેરી આંખે ચકાર હૈા ગયી. મૈં ખીસ વર્ષ સે દિલ્લી મેં રહતા હૂઁ; પર અસી ઉમંગે આજતક નહીં ઉઠી. ફિર આજ હી અસાધારણ ઉમંગે કી પ્રશ્નલ તરંગે કયાં હૈં? રામનામી કે દિન મૈને કાઈ કામ નહીં કરને કા ફૈસલા તેા કર લિયા; મગર કઇ આદમિયાં કે ઉસ દિન જતે તૈયાર કર કે દેને કા વાદા કર ચૂકા થા. ઇસલિયે રામનૌમી સે દો દિન પહલે મૈં રાત કા બિલ્કુલ હી નહીં સાયા. તમામ રાત બરાબર ભૂતે બનાતા રહા. મેરી ધરવાલી ભી ખરાખર મેરે હી સાથ કામ કરતી રહી. યહ કાઈ વિશેષ ખાત ન થી. ઈસ સે પહલે ભી કઇ ખાર વસ્તુ મેરે સાથ કામ કર ચૂક થી; પરંતુ ઇન દેશનાં રાતેાં કી વિશેષ બાત યહુ થી, કિ મેરા સાત સાલ કા અચ્ચા ભી એક મિનટ નહી. સાયા. કલ રામનૌમી કા મેલા દેખને કા ધ્યાન ઉસકે સર મેં અસા ઘૂમ રહા થા, કિવડુ ખાર-બાર ઉસી કા જિકર કરતા થા. મૈતે ઔર ઉસકી માને બહુત કહા, કિબેટા ! સેા જા; મગર વહ ન સેાયા. રામનૌમી કા શુભ દિન થા. મૈને સ્નાન કિયા. ઉસ દિન મૈંને અપની રાંપી-સુતારી કા બિલ્કુલ હાથ ન લગાયા. મેરે ખચ્ચે કા યહ હાલ થા, કિ ઉસે દિન કાટના મુશ્કિલ હૈ। ગયા, મેલા દેખને કમ ચલાગે? કયા અભી રામ કી સવારી નહીં નિકલી ?' ઇસી પ્રકાર કે દુજનાં પ્રશ્ન વર્ષ કરતા થા. મેરા ઘર કહા યા દૂકાન ઉસી સડકપર થી, જિસ સે હેાકર ભગવાન રામ કી સવારી નિકલા કરતી થી. ઇસલિયે મુઝે દર્શન કી કાઇ ક્રિશ્નન થી. દિન ૩૩ ખજે કે કરીબ અગ્રેજી ખાજો કી આવાજ મેરે કાન મે' પડી ઔર થેાડી હી દેર બાદ ભગવાન રામ કા ઝુલૂસ મેરી દૂકાન કે સામને સે ગુજરા. જબ ભગવાન કી ગાડી આયી, તબ મૈને ઝુકકર ખડી પ્રતિષ્ઠા કે સાથ પ્રણામ ક્રિયા. મેરી આંખેાં કે તારે બચ્ચે તે ભી હાથ જોડ કર કલાઃ–“ ખેલા, રામચંદ્ર કી જય.'' જુલૂસ આગે બઢ ગયા. મેરે બચ્ચે કે લિયે દૂકાન પર બૈઠના મુશ્કિલ હા ગયા. “ચલેા, ચલેા'' કી વહુ રટ લગાયી, કિ મૈં ભી ઉસે લેકર જુલૂસ ક્રુ સાથ હૈ। ગયા. રાસ્તે મેં ઉસને મુઝસે ભગવાન રામ કે વિષય મેં અસે ઐસે પ્રશ્ન કિયે, કિ અગર કાર્ય રામાયણ કા પૂરા પંડિત ભી હૈાતા, તેા ધારા જાતા. મૈંને અપની બુદ્ધિ કે અનુસાર ઉસકે પ્રશ્નનાં કા જવાબ દેકર ઉસકા મુહુ બંદ કર દિયા. ભગવાન રામ જી મનેાહર મૂર્તિ મેરે ઔર મેરે બચ્ચે કે હૃદયપર જમ ગયી.
૪૨૮
મેરી ઔર મુઝસે ભી બઢકર મેરે બચ્ચે કી યહ ઇચ્છા થી, કિ જિસ સ્થાનપર ભગવાન રામ કી સવારી ખડી હેા, ઔર રામ-રાવણ યુદ્ધ હૈ!, ઉસદસ્ય ! દેખે; પરંતુ અભી ઇસમેં કુછ દેરી થી. હમ અચ્છી જગહ તુટતે હુયે ચારાં તરફ ભાગે ફિરતે થે, હમે અચ્છી જગહ કાઇ જાને હી નહીં દેતા થા. હમ ચારેાં તરફ ઘૂમતે ક્િ; પર કાઇ અચ્છી જગહ નહીં મિલી. એક તરફ થાડી સી જગહ નજર પડી, બસ મેરા બચ્ચા ભાગકર વડાં જાતે લગા, તિને મે રાય બહાદુર ઝીંઝકમલ કી ગાડી કા ધાડા ઉસપર ચઢ ગયા. ઇસ મેં ન તે! રાયબહાદુર સાહબ કા કાઇ કુસૂર થા, ન ઉત કે સાસ કા. કમ સે કમ મુઝે ઉનકે ખિલાર્ કાઇ શિકાયત ન થી. લડકે કી ટાંગ મેં સખ્ત ચેટ આયી. શરીર કૈ ઔર હિસ્સાં મે* ભી ચેટ લગી, ટાંગ કી ચોટ કે કારણુ લડકા ખેડુંાશ હૈ। ગયા. રાયબહાદુર સાહબ ગાડી સે ઉતરે ઔર લડકે કૈ દેખકર અક્સેસ કરને લગે. સાઈસ સે કહા સે ગાડી મે' ખિલાકર કૌરન હી અસ્પતાલ લે જાઓ.” મગર ઇસી ખીચ કિસીને કહાઃ--હુજૂર ! યહ ચમાર કા લડકા હૈ.' ઇન શબ્દોં કા સુનના થા, કિ રાયબહાદુર સાહબ કે ચેહરે કા રંગ બદલ લડકે કી શોચનીય દશા કી ઉનકા ચિંતા નહીં રહ ગયી, માનાં કાઈ બાત હી નહીં હુઈ.
ગયા.
મૈંને દેડકર લડકે કા ગેાદ મેં ઉઠાના ચાહા, તે। રાયસાહેબ કડક એલેઃ—હરામજાદે ! ચાં ચમારી કા કયા કામ હૈ ? ' મેરે દિલ મેં આયા, કિ કહું, કિ કયા
ભગવાન રામ કી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com